องค์ความรู้การผลิตเมล็ดพันธุ์ ถั่วเขียว

สัปดาห์ที่ 0

การเลือกพื้นที่ และการเตรียมดิน

การเลือกพื้นที่ ปลูกในพื้นที่ราบหรือพื้นที่ดอนน้ำไม่ท่วมขัง มีปริมาณน้ำฝนกระจายสม่ำเสมอ        

ฤดูปลูกที่เหมาะสม คือ ฤดูแล้ง ช่วงเดือนธันวาคมถึงมกราคม ปลูกได้ทันทีหลังเก็บเกี่ยวข้าวนาปีอาศัยความชื้นในดิน ต้นฤดูฝน ช่วงเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม และปลายฤดูฝน ช่วงเดือนสิงหาคมถึงกันยายน ควรระวังฝนตกช่วงเก็บเกี่ยวผลผลิต

การเตรียมดิน ไถด้วยพาลสาม 1 ครั้ง ลึก 20-30 ซม. พรวนด้วยพาลเจ็ด 1 ครั้ง คราดเก็บเศษซากของวัชพืชออกจากแปลง

สัปดาห์ที่ 1

การปลูก/เมล็ดเริ่มงอกระยะโผล่พ้นดิน

การปลูก 

– ขณะปลูกดินมีความชื้นพอเหมาะ โดยใช้เมล็ดพันธุ์ถั่วเขียวอัตรา 6 กก.ต่อไร่ ก่อนปลูกคลุกเมล็ดด้วยปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียมอัตรา 200 กรัม (1 ถุง) ปลูกโดยวิธีหว่านหรือปลูกเป็นแถวโดยใช้เครื่องปลูกระยะปลูก 50×10 เซนติเมตร

– ให้น้ำและพ่นด้วยสารเคมีควบคุมวัชพืชก่อนงอกหลังปลูกทันที เช่น สารอะลาคลอร์ 48% EC อัตรา 125 มล./น้ำ 20 ลิตร  

สัปดาห์ที่ 2

ระยะใบเลี้ยงและเจริญเติบโตข้อที่ ๑

ตรวจพันธุ์ปน

– ตรวจพันธุ์ปนระยะต้นกล้า ดูสีโคนต้นอ่อนหลังงอกตามลักษณะประจำพันธุ์

การป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

– พ่นสารไตรอะโซฟอส 40%EC อัตรา ๔๐ มล./น้ำ 20 ลิตร เพื่อป้องกันหนอนแมลงวันเจาะลำต้นถั่ว ครั้งที่ ๑

สัปดาห์ที่ 3

ระยะเจริญเติบโตข้อที่ 2-3

การให้น้ำ

– ให้น้ำตามร่องหรือระบบสปริงเกอร์ครั้งที่ 2 ทั่วทั้งแปลง

การป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

– ตรวจนับแมลงศัตรูที่สำคัญ เช่น หนอนกระทู้ผัก เพลี้ยไฟ และเพลี้ยอ่อน เป็นต้น

– พ่นสารไตรอะโซฟอส 40%EC อัตรา ๔๐ มล./น้ำ 20 ลิตร เพื่อป้องกันหนอนแมลงวันเจาะลำต้นถั่ว ครั้งที่ ๒ ห่างจากครั้งแรก 7 วัน

สัปดาห์ที่ 4

ระยะก่อนออกดอก

การป้องกันกำจัดวัชพืช

– กำจัดวัชพืชหลังงอกโดยพ่นสารเคมีป้องกันกำจัดวัชพืชใบแคบ ใช้สารฟลูเอซิฟอบ-พี-บิวทิล 15% EC อัตราอัตรา 40 มล./น้ำ 20 ลิตร และวัชพืชใบกว้าง ใช้สารโฟมีซาเฟน 25% SL อัตรา 40 มล./น้ำ 20 ลิตร

การใส่ปุ๋ย

– ใส่ปุ๋ยเคมี 12-24-12 อัตรา 25 กิโลกรัม/ไร่ ระหว่างการเจริญเติบสามารถฉีดพ่นธาตุอาหารรองและธาตุอาหารเสริมเพิ่มเติมได้ตามความเหมาะสม

สัปดาห์ที่ 5

ระยะก่อนออกดอก ถึง ระยะเริ่มออกดอก

การให้น้ำ

– ให้น้ำตามร่องหรือระบบสปริงเกอร์ครั้งที่ 3

ตรวจพันธุ์ปน

– ตรวจพันธุ์ปนระยะออกดอก ดูที่สีกลีบดอกตามลักษณะประจำพันธุ์

การป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

– ควรตรวจนับแมลงอย่างสม่ำเสมอ และพ่นสารกำจัดแมลง ไม่ควรฉีดสารเคมีกำจัดแมลงกลุ่ม E หรือ O เช่น EC, EW, OD (ยาร้อน) ขณะติดดอก จะทำให้ดอก ใบอ่อนหลุดล่วงได้ ผลผลิตเสียหาย

– เลือกใช้สารเคมีกำจัดแมลงกลุ่ม SC, SL, SG, SP, WP, WG แทน (ยาเย็น) ใช้ในปริมาณที่กำหนด เช่น พ่นสารป้องกันกำจัดแมลงหวี่ขาวยาสูบ เพื่อป้องกันโรคใบด่างเหลืองในถั่วเขียว เช่น พ่นสารอะซีทามิพริด 20% SP อัตรา 5 กรัม/น้ำ 20 ลิตร ห่างกัน 7-10 วัน

การป้องกันกำจัดโรคพืช

– เฝ้าระวังโรคที่สำคัญ เช่น โรคราแป้ง พ่นสารเบโนมิล 50% WP อัตรา 15-20 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร เมื่ออายุ 30 วัน และพ่นซ้ำอีกทุก 10 วัน รวม 3 ครั้ง

สัปดาห์ที่ 6

ระยะเริ่มติดฝัก ถึงระยะติดเมล็ด

การให้น้ำ

– ให้น้ำตามร่องหรือระบบสปริงเกอร์ครั้งที่ 4

การป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

– เฝ้าระวังโรคและแมลงศัตรูที่สำคัญ เช่น เพลี้ยอ่อน พ่นสารไตรอะโซฟอส 40% EC 50 มล.ต่อน้ำ 20 ลิตร หรือพ่นสารคาร์โบซัลแฟน 20% EC 50 มล. ต่อน้ำ 20 ลิตร ควรพ่น 1–2 ครั้ง ห่างกัน 7-10 วัน เมื่อพบที่ใบ ดอก และฝักอ่อน ถูกทำลายและระบาดมาก

และหนอนเจาะฝัก พ่นสารแลมบ์ด้า–ไซฮาโลทริน 2.5% EC 20 มล.ต่อน้ำ 20 ลิตร พ่นเมื่อฝักถูกทำลาย 30% ควรพ่น 1–2 ครั้ง ห่างกัน 7-10 วัน เป็นต้น

สัปดาห์ที่ 7

ระยะติดเมล็ด ถึง ระยะเมล็ดพัฒนาเต็มที่

การให้น้ำ

– ให้น้ำตามร่องหรือระบบสปริงเกอร์ครั้งที่ 5

การป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช

– ป้องกันกำจัดแมลงศีตรูพืชตามขั้นตอนในสัปดาห์ที่ 6 (36-42 วัน)

การป้องกันกำจัดโรคพืช

– เฝ้าระวังโรคที่สำคัญ เช่น โรคใบจุดสีน้ำตาลพบมากในช่วงฤดูฝน  – พ่นสารเบโนมิล 50% WP อัตรา 15-20 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ พ่นสารแมนโคเซบ 80% WP อัตรา 20-30 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร โดยพ่นทุก 7-10 วัน 

สัปดาห์ที่ 8

ระยะเมล็ดพัฒนาเต็มที่ ถึงระยะสุกแก่

– งดการให้น้ำ

– ฝักใดฝักหนึ่งเริ่มเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลหรือสีดำ

สัปดาห์ที่ 9

ระยะสุกแก่ ถึงระยะเก็บเกี่ยว

การเก็บเกี่ยว

– เก็บเกี่ยวครั้งที่ 1 เมื่อถั่วเขียวมีฝักสุกแก่ 80 เปอร์เซ็นต์ โดยใช้มือปลิดฝักแก่

สัปดาห์ที่ 10

ระยะเก็บเกี่ยว

การเก็บเกี่ยว

– เก็บเกี่ยวครั้งที่ 2 หลังจากเก็บเกี่ยวครั้งแรกประมาณ 14 โดยใช้มือปลิดฝักแก่

– เก็บเกี่ยวใช้เครื่องเกี่ยวนวดสำหรับถั่วเขียว สุกแก่ 90 เปอร์เซ็นต์

ปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์

– นำเมล็ดมาผึ่งแดดเพื่อลดความชื้นให้เหลือประมาณ 11-12% คัดแยกทำความสะอาด บรรจุเมล็ดถั่วเขียวในกระสอบและเก็บในโรงเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ที่สะอาด