อนุกรมวิธานไรศัตรูในโรงเก็บของประเทศ

[doa]

อนุกรมวิธานไรศัตรูในโรงเก็บของประเทศ
พลอยชมพู กรวิภาสเรือง, มานิตา คงชื่นสิน และเทวินทร์ กุลปิยะวัฒน์
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          จากการเก็บตัวอย่างไรศัตรูในโรงเก็บ ได้แก่ รำข้าว และข้าวสารตามซอกมุมและพื้นของโรงสีข้าว อาหารสัตว์จากโรงงานอาหารสัตว์ และในผลิตผลทางการเกษตร ได้แก่ หางปลาอินทรีย์ ปลากรอบตัวเล็ก ปลาเค็มแห้ง ปลาหมึกแห้ง และกระเทียม ตั้งแต่เดือนกันยายน 2547 ถึงเดือนมีนาคม 2553 บนพื้นที่ 38 จังหวัด โดยใช้ลักษณะทางอนุกรรมวิธานที่สำคัญ เช่น ลักษณะของ pedipalps การมีหรือไม่มีเส้นแบ่งขวางลำตัวระหว่าง propodosoma และ hysterosoma ลักษณะลายที่พบบนผิวลำตัว ลักษณะเล็บ ความยาวของขนบนลำตัวด้านสันหลัง ตำแหน่งของขน ve (vertical setae) ความยาวของขน sci และ sce ลักษณะของขน supracoxal setae ที่ตั้งอยู่เหนือปล้อง coxa ของขาคู่ที่ 1 ลักษณะของหนามที่ปลายขาและลักษณะอื่น ๆ อีกหลายลักษณะ พบไรรวม 38 ชนิด 12 วงศ์ เป็นไรศัตรูในโรงเก็บและผลิตผลทางการเกษตรรวมทั้งสิ้น 23 ชนิด 4 วงศ์ ได้แก่ วงศ์ Eriophyidae 1 ชนิด วงศ์ Acaridae 15 ชนิด Histiotomidae 1 ชนิด และวงศ์ Glycyphagidae 6 ชนิด ส่วนที่เหลืออีก 13 ชนิด 8 วงศ์ เป็นไรศัตรูธรรมชาติ โดยพบว่าไรศัตรูในโรงเก็บชนิดที่มีความสำคัญ ได้แก่ Aceria tulipae (keifer) พบในหัวหอมและกระเทียมทั้งในสภาพไร่และหลังการเก็บเกี่ยว ไร Tyrophagus communis Fan&Zhang Tyrophagus javensis (Oudemans) Tyrophagus robertsonae Lynch พบในหัวหอม กระเทียม และเมล็ดธัญพืช ไร Lardoglyphus konoi (Sasa and Asanuma) พบในผลิตภัณฑ์อาหารทะเลตากแห้ง เช่น ปลาหมึกแห้ง ปลาแห้ง ฯ นอกจากนี้ ไร Suidasia pontifica Oudemans พบระบาดเสมอในโรงงานอาหารสัตว์และผลิตภัณฑ์อาหาารทะเลตากแห้ง