06-04-2019, 10:05 AM
วิจัยภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านความหลากหลายทางชีวภาพของพืช ในชุมชน
ปาจรีย์ อินทะชุบ
ปาจรีย์ อินทะชุบ
การวิจัยภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านความหลากหลายทางชีวภาพของพืชในชุมชน ดำเนินการระหว่าง ปี พ.ศ. 2559 – ปี พ.ศ. 2561 มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้การใช้ประโยชน์จากความหลากหลายทางชีวภาพของพืชในชุมชนต่างๆ ของประเทศไทยที่เป็นพฤกษศาสตร์พื้นบ้านภูมิปัญญาท้องถิ่น (ethnobotany) สำหรับเป็นข้อมูลพื้นฐานในการจัดทำบัญชีรายการของความหลากหลายทางชีวภาพของพืชและการใช้ประโยชน์เบื้องต้นสำหรับประกอบการบังคับใช้พระราชบัญญัติคุ้มครองพันธุ์พืช พ.ศ. 2542 รองรับพันธกรณีอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพและตามแผนงานภายใต้การจัดตั้งประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน ด้วยวิธีการวิจัยเชิงสำรวจ (survey research) โดยการสำรวจและเก็บรวบรวมข้อมูลความรู้และภูมิปัญญาต่างๆ ที่มีความสัมพันธ์กับพืชจากการสัมภาษณ์ผู้ที่มีความรู้ด้านการใช้พืชสมุนไพรของหมู่บ้านและประชากรในพื้นที่รอบชุมชน จำนวน 36 ชุมชน ในเขตพื้นที่ของจังหวัดนครพนม มุกดาหาร เชียงราย พะเยา ลำปาง ลำพูน แพร่ อุตรดิตถ์ แม่ฮ่องสอน และตาก พร้อมทั้งได้บันทึกภาพและเก็บตัวอย่างพรรณไม้ที่ใช้ประโยชน์ในภูมิปัญญาพื้นบ้านมาตรวจระบุชนิดหาชื่อวิทยาศาสตร์ที่ถูกต้อง ผลงานวิจัยพบว่า พืชที่ประชาการในพื้นที่ทำการศึกษาใช้ประโยชน์ส่วนมากใช้เป็นพืชอาหารและสมุนไพร ส่วนการใช้ประโยชน์ด้านอื่นๆ ได้แก่ สร้างที่อยู่อาศัย เครื่องมือเครื่องใช้ในครัวเรือน เครื่องเรือน พืชให้สีย้อมและเครื่องนุ่งห่ม นอกจากนี้ยังมีบางส่วนที่ใช้ในประเพณีวัฒนธรรม