การพัฒนาเครืองพ่นสารป้องกันกำจัดหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดแบบอุโมงค์ลม

[doa]

การพัฒนาเครืองพ่นสารป้องกันกำจัดหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดแบบอุโมงค์ลม
ยุทธนา เครือหาญชาญพงค์, พฤทธิชาติ ปุญวัฒโท, พักตร์วิภา สุทธิวารี, วีระ สุขประเสริฐ, พงษ์ศักดิ์ ต่ายก้อนทอง, วรวิช สุดจริตธรรมจริยางกูร, เกษตริน ฝ่ายอุประ, รุ่งทิวา ดารักษ์, ดวงประทีป มะลิดวง, วิภาวรรณ ดวนมีสุข, ฉัตรชีวิน ดาวใหญ่, ทวีป หลวงแก้ว, จตุรภัทร รัตนวิสาลนนท์, สมชาย ผะอบเหล็ก, เสกสรรค์ วรรณกรี, นุชนารถ ตั้งจิตสมคิด และอัคคพล เสนาณรงค์
สถาบันวิจัยเกษตรวิศวกรรม, สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช, ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรตาก, ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสุโขทัย, ด่านตรวจพืชท่าอากาศยานภูเก็ต, สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 และสำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ

          การป้องกันกำจัดศัตรูพืชด้วยเครื่องพ่นสารแบบคานหัวฉีดพบว่า ละอองสารไม่ถูกศัตรูพืชมากกว่าร้อยละ 80 เนื่องจากลมธรรมชาติเป็นปัจจัยสำคัญในการชักนำละอองสารไปยังเป้าหมายหรือพัดพาละอองสารปลิวไปนอกเป้าหมาย ทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันกำจัดลดลง สิ้นเปลืองทั้งค่าสารเคมี เวลา และแรงงาน ส่งผลให้ต้นทุนของเกษตรกรสูงขึ้นโดยไม่จำเป็น วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้เพื่อแก้ปัญหาการพ่นสารป้องกันกำจัดหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดที่ขาดประสิทธิภาพ เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าวจึงได้พัฒนาเครื่องพ่นแบบอุโมงค์ลม ที่ใช้หลักการของการใช้แรงลมช่วยแทรกหรือตีของเหลวที่พ่นออกมาจากหัวฉีดให้เป็นละอองฝอยขนาด 80 - 90 ไมโครเมตร ขณะเดียวกันกระแสลมช่วยพัดละอองสารเข้าไปสู่เป้าหมาย ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันกำจัดศัตรูพืชได้ดี เครื่องพ่นอุโมงค์ลมใช้แนวคิดการสร้างแรงลมด้วยการทำงานของเพลาอำนวยกำลังติดรถแทรกเตอร์ผ่านเกียร์ทดส่งกำลังไปยังพัดลม ขับเคลื่อนการสร้างลมที่มีอัตราความเร็วสูงถึง 100 กิโลเมตร/ชั่วโมง อุโมงค์ลมออกแบบให้มีหน้ากว้างในการทำงาน 6 เมตร ต่อพ่วงกับรถแทรกเตอร์ขนาด 34 แรงม้า ติดตั้งหัวฉีดแบบพัดระยะห่าง 50 เซนติเมตร จำนวน 11 หัวฉีด ซึ่งจากการทดสอบความหนาแน่นของละอองสารที่ตกลงพื้นที่เป้าหมายด้วยวิธีพ่นสีพบว่า สามารถสร้างละอองสารที่มีปริมาณความหนาแน่น 80.16 ละออง/ตร.ซม. พ่นสารได้ 21.3 ไร่/ชั่วโมง มีประสิทธิภาพการทำงานสูงถึงร้อยละ 95 สิ้นเปลืองน้ำมันเชื้อเพลิงเพียง 0.40 ลิตร/ไร่ เมื่อนำไปทดสอบพ่นสารเคมีควบคุมหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดในแปลงข้าวโพด โดยใช้สาร Emamectin benzoate 5% SG ตามคำแนะนำของกรมวิชาการเกษตรที่อัตรา 30 กรัม/น้ำ 20 ลิตร/ไร่ และลดปริมาณสาร 20 เปอร์เซ็นต์ หรือเท่ากับ 24 กรัม/น้ำ 20 ลิตร/ไร่ เปรียบเทียบกับวิธีคานหัวฉีดของเกษตรกร ใช้น้ำ 60 ลิตร/ไร่ การทดสอบดำเนินการในแปลงเกษตรกรในพื้นที่ จ.ตาก และสุโขทัย ระหว่างปี 2563 - 2564 ผลการทดสอบพบว่า เครื่องพ่นอุโมงค์ลมมีประสิทธิภาพในการควบคุมหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดได้ และสามารถลดปริมาณสารได้ร้อยละ 20 จากอัตราแนะนำ ช่วยให้ละอองสารตกสู่พื้นที่เป้าหมาย รวมทั้งมีความสามารถในการทำงานสูงกว่าเครื่องพ่นแบบเดิม 20 เท่า สามารถลดอัตราการสูญเสียสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชนอกพื้นที่เป้าหมาย นอกจากนั้น สามารถนำมาใช้พ่นสารชีวภัณฑ์ไส้เดือนฝอยกำจัดหนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุดได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยช่วยลดอัตราการใช้ไส้เดือนฝอยจาก 300 เป็น 240 ล้านตัว/ไร่/ครั้ง และมีระดับความเสียหายของใบข้าวโพดไม่แตกต่างจากการใช้สารเคมีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติหลังการพ่นสาร 4 ครั้ง เมื่อพิจารณาจุดคุ้มทุนในการใช้งานเครื่องพ่นสารแบบอุโมงค์ลมเท่ากับ 489 ไร่ต่อปี โดยมีภาคเอกชน 1 ราย นำต้นแบบไปผลิตจำหน่ายในเชิงพาณิชย์ เกษตรกรนำไปใช้กำจัดเพลี้ยไฟ หนอนห่อใบข้าว และเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในนาข้าว นอกจากนี้ยังขยายผลในเกษตรกรที่ปลูกถั่วเหลือง ถั่วเขียว และทานตะวัน มีการอบรมเกษตรกรครอบคลุมพื้นที่ 3,000 ไร่ รวม 1,000 ราย

คำสำคัญ: เครื่องพ่นสารแบบอุโมงค์ลม สารป้องกันกำจัดศัตรูพืช ชีวภัณฑ์ไส้เดือนฝอยกำจัดแมลง หนอนกระทู้ข้าวโพดลายจุด ข้าวโพด