01-04-2016, 02:41 PM
ทดสอบและเปรียบเทียบประสิทธิภาพสารสกัดจากใบมะขาม ใบว่านหางจระเข้ ฝักจามจุรีกับหอยซัคซิเนีย และหอยเลขหนึ่ง
ดาราพร รินทะรักษ์, ชมพูนุท จรรยาเพศ, ปิยาณี หนูกาฬ และศิริพร ซึงสนธิพร
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา และกลุ่มวิจัยวัชพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช
ดาราพร รินทะรักษ์, ชมพูนุท จรรยาเพศ, ปิยาณี หนูกาฬ และศิริพร ซึงสนธิพร
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา และกลุ่มวิจัยวัชพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช
ตุลาคม 2551 - มีนาคม 2553 ได้สำรวจและเก็บข้อมูลการระบาดของหอยซัคซิเนีย Succinea sp. และหอยเลขหนึ่ง Ovachlamys fulgens (Gude) ในสวนกล้วยไม้ จังหวัดกายจนบุรี และสมุทรสาคร พบว่า หอยทั้ง 2 ชนิด มีการระบาดตลอดทั้งปี โดยเฉพาะในช่วงเดือนมิถุนายน - ตุลาคม พบการระบาดระดับปานกลางถึงค่อนข้างมาก (ประชากรหอยซัคซิเนียโดยเฉลี่ย 15 - 37 ตัว/ตารางเมตร หอยเลขหนึ่ง 2 - 4.6 ตัว/ตารางเมตร) เก็บตัวอย่างหอยทั้ง 2 ชนิด มาปรับสภาพในห้องปฏิบัติการ 3 วัน ก่อนนำมาทดสอบประสิทธิภาพสารสกัดใบมะขาม ใบว่านหางจระเข้ และฝักจามจุรี ที่สกัดเตรียมไว้โดยเปรียบเทียบประสิทธิภาพกับสารฆ่าหอย 3 ชนิด ได้แก่ niclosamide 70% WP, สารสกัดจากเมล็ดชา 10% DP และสารสกัดมะคำดีควาย 10% วางแผนการทดลองแบบ RCB 18 กรรมวิธี ๆ ละ 3 ซ้ำ และวิเคราะห์หาค่า LC 50 ของสารสกัดจากพืชแต่ละชนิดด้วยโปรแกรมโพรบิท (Probit analysis) ตามวิธีการของ Finney, 1971
ผลการศึกษาเบื้องต้นในห้องปฏิบัติการพบว่า สารสกัดจากใบว่านหางจระเข้ที่อัตราความเข้มข้น 25% มีประสิทธิภาพทำให้หอยทั้ง 2 ชนิด ตาย 100% ภายในระยะเวลา 1 ชั่วโมง หลังจากได้รับสารซึ่งให้ผลไม่แตกต่างทางสถิติกับสารเปรียบเทียบทั้ง 3 ชนิด (ที่ระดับ P≥0.05) ส่วนประสิทธิภาพของสารสกัดใบมะขามและฝักจามจุรีที่อัตราเข้มข้น 50 และ 100% ทำให้หอยทั้ง 2 ชนิด ตาย 100% หลังจากได้รับสาร 24 ชั่วโมง และเมื่อทดสอบในสภาพแปลงทดลอง อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี พบว่า กากเมล็ดชา 10% DP มีประสิทธิภาพทำให้หอยตาย 100% ภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากได้รับสาร สารฆ่าหอย niclosamide 70% WP ทำให้หอยตาย 100% ภายในเวลา 48 ชั่วโมง ส่วนสารสกัดจากใบว่านหางจระเข้ทุกกรรมวิธี ให้ผลไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P≥0.05) คือ ทำให้จำนวนหอยลดลงประมาณ 10% อย่างไรก็ตามยังต้องวิเคราะห์หาค่า LC 50 ของแต่ละกรรมวิธี เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพและหาอัตราการใช้ที่เหมาะสมต่อไป