ศูนย์วิจัยและพัฒนาเมล็ดพันธุ์พืชขอนแก่น ได้ดำเนินการวิจัยภายใต้ “โครงการทดสอบและพัฒนาการใช้เครื่องจักรกลการเกษตร
สำหรับการผลิตเมล็ดพันธุ์พืชไร่: ถั่วเหลือง ถั่วลิสงและข้าวโพด” ได้รับทุนสนับสนุนจาก สกสว.ปี 2563-2564
การทดสอบและพัฒนาการใช้เครื่องจักรกลการเกษตรสำหรับการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง
วิมลรัตน์ ดำขำ พินิจ จิรัคคกุล ศุภวรรณ มาดหมาย เอกภาพ ป้านภูมิ กาญจนา มหาเวศย์สกุล ศิริลักษณ์ พุทธวงค์ ศฬิษา พิทักษ์ สิริชัย สาธุวิจารณ์ ปาริชาติ ทาบุตร พฤทธิชาติ ปุญวัฒโท ระพีพรรณ ชั่งใจ นงลักษ์ ปั้นลาย และ สิทธิพงศ์ ศรีสว่างวงศ์
บทคัดย่อ
การทดสอบและพัฒนาการใช้เครื่องจักรกลการเกษตรสำหรับการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบและพัฒนาการใช้เครื่องจักรกลเกษตรที่ผ่านการวิจัย และมีการใช้งานในปัจจุบัน สำหรับการผลิตและปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองอย่างมีประสิทธิภาพ และเพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเครื่องจักรกลเกษตรและเทคโนโลยีการผลิตให้เหมาะสมในแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองโดยใช้เครื่องจักร ซึ่งดำเนินการปี 2563-2564 โดยศึกษาระยะห่างระหว่างแถวและอัตราประชากรที่เหมาะสมสำหรับปรับใช้กับรถแทรกเตอร์ขนาดกลางในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง พบว่า ระยะห่างระหว่างแถวต่อต้นที่เหมาะสมต่อการนำรถแทรกเตอร์ขนาดกลางมาใช้ในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง คือ 50 X 20 เซนติเมตร ไม่ยกร่อง ปลูกเต็มพื้นที่ ให้ผลผลิตสูงที่สุด คือ 181 กิโลกรัม/ไร่ และมีประสิทธิภาพ การทำงานดีที่สุด วิธีการเก็บเกี่ยวผลผลิตด้วยเครื่องเกี่ยวนวด ต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง พันธุ์เชียงใหม่ 60 ของเกษตรกรเครือข่ายผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์จังหวัดอุดรธานี พบว่า กรรมวิธีที่1 การเก็บเกี่ยวด้วยแรงงานคน และนวดด้วยเครื่องนวด มีผลผลิตเมล็ดพันธุ์ 181 กิโลกรัม/ไร่ สูงที่สุด กรรมวิธีที่ 2 มีเปอร์เซ็นต์ความงอกเฉลี่ย 79 % มีเปอร์เซ็นต์การแตกร้าวต่ำที่สุด คิดเป็น 9.30% แต่มีเปอร์เซ็นต์การสูญเสียสูงที่สุด คิดเป็น 5.28% วิธีการเก็บเกี่ยวผลผลิตด้วยเครื่องเกี่ยวนวดต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง พันธุ์ลพบุรี 84-1 ของเกษตรกรเครือข่ายผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์จังหวัดลพบุรี พบว่า การเก็บเกี่ยวด้วยแรงงานคนและนวดด้วยเครื่องนวด ให้ผลผลิตเมล็ดพันธุ์ (163.9 กิโลกรัม/ไร่) และมีคุณภาพเมล็ดพันธุ์ ได้แก่ เปอร์เซ็นต์ความงอก (81.4%) ความบริสุทธิ์ (84%) สูงกว่าการเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องเกี่ยวนวดถั่วเหลืองที่ความเร็วรอบลูกนวด 395 รอบ/นาที และเครื่องเกี่ยวนวดถั่วเหลืองที่ความเร็วรอบลูกนวดน้อยกว่า 395 รอบ/นาที (330 รอบ/นาที) ที่ให้ผลใกล้เคียงกัน แต่การเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องเกี่ยวนวดถั่วเหลืองที่ความเร็วรอบลูกนวด 395 รอบ/นาที มีเปอร์เซ็นต์การสูญเสีย (14.64%) น้อยกว่าการเก็บเกี่ยวที่ความเร็วรอบลูกนวดน้อยกว่า 395 รอบ/นาที (16.98%) และในฤดูแล้ง ปี 2564 ดำเนินการปลูกถั่วเหลืองพันธุ์ลพบุรี 84-1 ในพื้นที่เกษตรกร 10 ราย เก็บเกี่ยวถั่วเหลืองโดยใช้ เครื่องเกี่ยวนวดที่ความเร็วรอบลูกนวด 395 รอบ/นาที ได้ผลผลิตเฉลี่ย 102.68 กิโลกรัม/ไร่ ผลผลิตเมล็ดพันธุ์เฉลี่ย 60.28 กิโลกรัม/ไร่ มีเปอร์เซ็นต์การสูญเสียหลังการเก็บเกี่ยวเฉลี่ย 6.05% การแตกร้าวเฉลี่ย 63.5% ด้านคุณภาพเมล็ดพันธุ์หลังเก็บเกี่ยว มีเปอร์เซ็นต์ความงอกเฉลี่ย 69.9%
