การพัฒนาการผลิตห้อมเชิงพาณิชย์

[doa]

การพัฒนาการผลิตห้อมเชิงพาณิชย์
ประนอม ใจอ้าย, วิภาดา แสงสร้อย, มณทิรา ภูติวรนาถ, พรรณพิมล สุริยะพรหมชัย, สุทธินี เจริญคิด, รณรงค์ คนชม กัมปนาท บุญสิงห์

          ห้อมเป็นไม้พุ่มที่ขึ้นในป่าธรรมชาติของภาคเหนือตอนบน ใช้เป็นวัตถุดิบย้อมผ้าหม้อห้อมจนเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดแพร่ ผ้าหม้อห้อมจะไม่ทำให้ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้เกิดอาการแพ้สีย้อมเคมี จึงเป็นที่นิยมอย่างกว้างขวางทั้งในและต่างประเทศ ทำให้วัตถุดิบไม่เพียงพอสำหรับย้อมสีผลิตภัณฑ์ชุมชน ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ จึงได้รวบรวม จำแนก และเปรียบเทียบพันธุ์วิจัยพัฒนาและทดสอบเทคโนโลยีการผลิตห้อมและเนื้อห้อม ตลอดจนขยายผลงานวิจัยดังกล่าวสู่เกษตรกรในพื้นที่จังหวัดแพร่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขยายพื้นที่ปลูกห้อมให้เพียงพอต่อความต้องการของผู้ประกอบการผลิตผ้าหม้อห้อมพื้นที่จังหวัดแพร่ ในปี 2561 ผลการดำเนินงานพบว่า เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ด้านการผลิตห้อมเพิ่มขึ้นร้อยละ 80 โดยได้นาความรู้ไปใช้ในการผลิตห้อมเพิ่มจากเดิม 50 ราย เป็น 110 ราย และได้ขยายพื้นที่ปลูกจากเดิม 50 ไร่ เป็น 110 ไร่ และเกษตรกรสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตห้อมสด กิโลกรัมคิดเป็นมูลค่าบาท จำหน่ายให้กับผู้ประกอบการผลิตผ้าหม้อห้อม เพื่อใช้ในการผลิตผ้าหม้อห้อมนอกจากนี้ได้ถ่ายทอดความรู้ด้านการผลิตห้อมผ่านศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตห้อม ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรแพร่ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ของเกษตรกร นักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจ โดยมีเกษตรกร และผู้สนใจเข้าศึกษาดูงาน จานวน 2,100 ราย และได้สนับสนุนต้นพันธุ์ให้เกษตรกร 10,800 ต้น และได้สร้างแปลงต้นแบบ โดยเกษตรกรผู้นำเป็นผู้ถ่ายทอดให้เกษตรกรรายอื่นๆ นอกจากนี้ได้นำไปใช้ประโยชน์ ได้แก่ ใช้เป็นข้อมูลและแนวทางในการขอขึ้นทะเบียนเป็นพืชและผลิตภัณฑ์บ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ของจังหวัดแพร่ เพื่อยกระดับสินค้าผลิตภัณฑ์ในชุมชน กลุ่มเกษตรกร ผู้นักวิจัย และผู้ประกอบการ ที่ได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีนำองค์ความรู้และประสบการณ์ไปปรับใช้และสร้างเครือข่ายในชุมชน ตลอดจนมีการเชื่อมโยงระหว่างเครือข่ายกลุ่มเกษตรกรและผู้ประกอบการผลิตผ้าหม้อห้อม จากวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีการผลิตห้อมทำให้ห้อมซึ่งเป็นพืชป่ากลายเป็นพืชปลูกเชิงพาณิชย์เกษตรกรและสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรและชุมชน ตลอดจนช่วยสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นในการย้อมผ้าห้อมไม่ให้สูญหายต่อไป