อนุกรมวิธานด้วงงวงมะม่วงสกุล Sternochetus (Coleoptera: Curculionidae)

[doa]

อนุกรมวิธานด้วงงวงมะม่วงสกุล Sternochetus (Coleoptera: Curculionidae)
ศิริณี พูนไชยศรี, อิทธิพล บรรณาการ และสุนัดดา เชาวลิต
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          ประเทศไทยประสบปัญหาการส่งออกมะม่วงไปยังประเทศมาเลเซีย เนื่องจากได้รับแจ้งจากประเทศมาเลเซียว่ามีการตรวจพบด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วงชนิด Sternochetus mangiferae (Fabricius) ซึ่งเป็นศัตรูกักกันของประเทศมาเลเซียทำให้ประเทศไทยต้องรีบแก้ไขปัญหานี้อย่างเร่งด่วน โดยการเร่งศึกษาวิจัยด้านอนุกรมวิธานเพื่อการจำแนกชนิดของด้วงงวงได้อย่างถูกต้อง จากการสำรวจรวบรวมผลมะม่วงจากแหล่งปลูกมะม่วงในจังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน เพชรบุรี นครราชสีมา และระยอง ระหว่างเดือนตุลาคม 2551 ถึงเดือนกันยายน 2553 ผลมะม่วงที่รวบรวมได้นำกลับไปยังห้องปฏิบัติการกลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร เพื่อผ่าตรวจหาตัวเต็มวัยด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วง จากการผ่าผลมะม่วงทั้งหมด 4,933 ผล พบผลที่มีตัวเต็มวัยด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วง 265 ผล และพบตัวเต็มวัยทั้งหมด 266 ตัว นำตัวเต็มวัยไปศึกษาลักษณะทางอนุกรมวิธานทั้งด้านสัณฐานวิทยา (morphology) และความแตกต่างของอวัยวะสืบพันธุ์ (genitalia) รวมทั้งการศึกษาจากตัวอย่างด้วงงวงในพิพิธภัณฑ์แมลงและตัวอย่างด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วงชนิด Sternochetus mangiferae (Fabricius) ที่ได้รับจากศาสตราจารย์ ดร.Rolf Oberprieler ผู้เชี่ยวชาญเรื่องด้วงงวงของประเทศออสเตรเลียพบว่า ตัวอย่างที่รวบรวมได้ทั้งหมดเป็นด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วงชนิด Sternochetus olivieri (Faust) และ Sternochetus frigidus (Fabricius) จำนวน 259 และ 7 ตัวอย่าง ตามลำดับ ซึ่งได้จัดทำแนวทางการวินิจฉัยชนิดและถ่ายภาพลักษณะสำคัญทางอนุกรมวิธานของด้วงงวงทั้ง 3 ชนิด การศึกษาครั้งนี้สามารถสรุปและยืนยันได้ว่า ประเทศไทยไม่มีด้วงงวงเจาะเมล็ดมะม่วงชนิด Sternochetus mangiferae (Fabricius)