โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

[doa]

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี
สมบัติ ตงเต๊า, เทิดพงศ์ สุทธิอาภาพงศ์, พิศาล หรินทรานนท์, มาลัยพร เชื้อบัณฑิต, ประจักษ์ จันทเลิศ, โอภาส จันทสุข และสุวิทย์ ชัยเกียรติยศ
ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี สถาบันวิจัยพืชสวน สานักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ ๖

         โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี หรือโครงการ อพ.สธ. เป็นหนึ่งในโครงการพิเศษในเขตภาคตะวันออก ซึ่งอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของคณะกรรมการบริหารโครงการพิเศษภาคตะวันออก สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ ๖ มีศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรีเป็นผู้รับผิดชอบดำเนินการหลัก โครงการ อพ.สธ. เป็นโครงการที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช ในระยะเริ่มแรกของการดำเนินงาน ระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๓๘ - ๒๕๕๒ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบรี รับสนองพระราชดาริเฉพาะกิจกรรมที่ ๑ และ ๓ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการปกปักรักษาพันธุกรรมพืช ได้แก่ หวาย สีละมัน มะไฟป่า หย่อง ระกา สารอง เป็นต้น รวม ๕๐ ไร่ การปลูกอนุรักษ์พันธุกรรมไม้ผล ได้แก่ พืชทุเรียน และพืชในกลุ่ม Garcinia จานวน ๕ ไร่ และการปลูกอนุรักษ์ไม้ผลที่เก็บรวบรวมในช่วงเกิดปัญหาวิกฤตนาท่วม ปี ๒๕๓๘ เช่น มะม่วง ชมพู่ มะเฟือง รวม ๕ ไร่ เนื่องจากทุเรียนที่ศูนย์ฯ ปลูกอนุรักษ์ไว้ เป็นไม้ผลเศรษฐกิจ และมีความหลากหลายทางพันธุกรรมกว่า ๑๐๐ พันธุ์/สายพันธุ์ ประกอบกับ ศูนย์ฯ ได้เก็บรวบรวมข้อมูลและมีการใช้ประโยชน์ในการปรับปรุงพันธุ์มาระยะหนึ่งแล้ว สามารถที่จะนำผลทุเรียนสายพันธุ์ต่างๆ ที่เหลือจากการเก็บข้อมูลมาใช้ประชาสัมพันธ์เทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ศูนย์ฯ จึงได้บรรจุกิจกรรมที่ ๘ หรือกิจกรรมพิเศษสนับสนุนการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช เพิ่มเติมเข้าไปในส่วนของกิจกรรมที่ศูนย์ฯ รับผิดชอบอยู่เดิม โดยเปิดให้มีการชิมผลทุเรียน เปิดชมและอนุรักษ์ และจัดให้มีการฝึกอบรมหลักสูตรค่ายเด็กน้อยนักอนุรักษ์ เพื่อสร้างจิตสำนึกให้กับเยาวชนในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ ปัจจุบันมีการชิมทุเรียน ๒ ครั้ง มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมชิม ๔๒๓ คน และได้อบรมค่ายเด็กน้อยนักอนุรักษ์แล้ว ๔ รุ่น และสืบเนื่องจากปัญหาอุทกภัยน้ำท่วมใหญ่ในปี ๒๕๕๔ - ๒๕๕๕ ซึ่งทำให้ทุเรียนจังหวัดนนทบุรีตายกว่า ๙๐ เปอร์เซ็นต์ ที่ผ่านมา เนื่องจากทุเรียนเป็นพืชที่อยู่ในเป้าหมายโครงการ อพ.สธ. ที่ศูนย์ฯ รับผิดชอบในปีนี ศูนย์ฯ โดยมีภารกิจเสริมเพิ่มเติมได้ร่วมมือกับองค์การบริหารส่วนตำบลบางสีทอง อ.บางกรวย จ.นนทบุรี เข้าไปร่วมเก็บกู้พันธุ์ทุเรียนก่อนน้ำท่วมใหญ่ในวันที่ ๑๕ - ๑๖ ตุลาคม ๒๕๕๔ สามารถรักษาพันธุ์ทุเรียนของเกษตรกรในพื้นที่ไม่ให้สูญพันธุ์ รวม ๑๖ พันธุ์ และศูนย์ฯ ได้สนองพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในการผลิตต้นพันธุ์ทุเรียนที่รวบรวมไว้ภายใต้โครงการ อพ.สธ. ส่งคืนให้เกษตรกรชาวสวนนนทบุรี จานวน ๒๕,๐๐๐ ต้น ซึ่งในการนี้ทุเรียนที่ศูนย์ฯ ผลิตได้ในรุ่นแรก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้ทรงพระราชทานให้กับเกษตรกรด้วยพระองค์เองในวันที่ ๘ สิงหาคม ๒๕๕๕ ณ วังสวนปทุมที่ผ่านมาและขณะนี้มีแผนส่งมอบต้นทุเรียนที่เหลือจนครบตามเป้าหมายเรียบร้อยแล้ว ผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้นภายใต้โครงการ อพ.สธ. ที่ศูนย์ฯ รับผิดชอบ จึงตอบสนองพระราชดำริของทั้งสองพระองค์อย่างแท้จริง และบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายของโครงการอย่างครบถ้วน