การปรับปรุงประชากรของทานตะวันพันธุ์เชียงใหม่ 1

[doa]

การปรับปรุงประชากรของทานตะวันพันธุ์เชียงใหม่ 1
เพ็ญรัตน์ เทียมเพ็ง, ศิริวรรณ อำพันฉาย, รัฐพล ชูยอด, ธำรง เชื้อกิตติศักดิ์, สายสุนีย์ รังสิปิยกุล, สมใจ โควสุรัตน์, จุไรรัตน์ หวังเป็น และสมพงษ์ ชมภูนุกูลรัตน์
ศูนย์วิจัยพืชไร่เพชรบูรณ์ และศูนย์วิจัยพืชไร่อุบลราชธานี

          ทานตะวันพันธุ์เชียงใหม่ 1 เป็นพันธุ์ผสมเปิดที่ให้ผลผลิตสูง ลำต้นแข็งแรง ลักษณะดอกสวยงาม แต่มีเปอร์เซ็นต์น้ำมันค่อนข้างต่ำ ดังนั้นจึงดำเนินการปรับปรุงประชากรของทานตะวันพันธุ์เชียงใหม่1 เพื่อเพิ่มลักษณะของเปอร์เซ็นต์น้ำมันสูงเข้าไปในประชากรของพันธุ์เชียงใหม่1 โดยใช้พันธุ์ลูกผสมทางการค้า คือ พันธุ์จัมโบ้เป็นพ่อพันธุ์ผสมกับพันธุ์เชียงใหม่1 ที่เป็นแม่พันธุ์  คือ ปลูกพันธุ์เชียงใหม่1 เป็นพันธุ์แม่ 2 แถว สลับกับพันธุ์จัมโบ้เป็นพันธุ์พ่อ 1 แถว และมีการช่วยผสมเกสร โดยใช้แปลงเขี่ยเกสรตัวผู้จากแถวต้นพ่อนำไปป้ายบนดอกของต้นแม่ผสมจนกว่าดอกบานทั้งดอกแล้วเก็บเกี่ยวเฉพาะดอกของต้นแม่เรียกลูกผสมชุดนี้ว่า CM1-Jumbo  เก็บข้อมูลของพ่อ - แม่พันธุ์พบว่า ความสูงต้นพันธุ์เชียงใหม่1 สูง 143 เซนติเมตร พันธุ์จัมโบ้สูง 154 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอกพันธุ์เชียงใหม่1 เท่ากับ 22.6 เซนติเมตร พันธุ์จัมโบ้เท่ากับ 25.4 เซนติเมตร เปอร์เซ็นต์น้ำมันพันธุ์เชียงใหม่1 มีเปอร์เซ็นต์น้ำมัน 33.3% ขณะพันธุ์จัมโบ้มี 37.0%  น้ำหนัก 100 เมล็ด  พันธุ์เชียงใหม่ 1 มีน้ำหนัก 100 เมล็ดหนัก 7.13 กรัม พันธุ์จัมโบ้หนัก 7.14 กรัม  ในขณะที่ลูกผสม CM1-Jumbo รอบที่ 1 มีความสูงต้น 136 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอก 16.3 เซนติเมตร เปอร์เซ็นต์น้ำมัน  36.7% น้ำหนัก 100 เมล็ด  หนัก  7.16 กรัม ผลผลิตเฉลี่ย 56 กก./ไร่  ลูกผสม CM1-Jumbo  รอบที่ 2 เก็บทานตะวันจำนวน 200 ต้น พบว่ามีความสูงต้นเฉลี่ย 122 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอก 8.1 เซนติเมตร เปอร์เซ็นต์น้ำมัน 34.0% น้ำหนัก 100 เมล็ด  หนัก 6.5 กรัม (ตารางที่ 3) ลูกผสม CM1-Jumbo รอบที่ 3 เก็บทานตะวันจำนวน 140 ต้น พบว่ามีความสูงต้นเฉลี่ย 105 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอก 15.9 เซนติเมตร น้ำหนัก 100 เมล็ด หนัก 6.5 กรัม ปอร์เซ็นต์น้ำมัน 41.5% ลูกผสม CM1-Jumbo รอบที่ 4 เก็บทานตะวันจำนวน 274 ต้น พบว่ามีอายุออกดอกเฉลี่ย 61 วัน อายุเก็บเกี่ยวเฉลี่ย 112 วัน ความสูงต้นเฉลี่ย 130 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอกเฉลี่ย 12.1 เซนติเมตร น้ำหนัก 100 เมล็ดเฉลี่ย หนัก 6.0 กรัม  เปอร์เซ็นต์การติดเมล็ด 89% ขณะที่พันธุ์เชียงใหม่1 มีอายุออกดอกเฉลี่ย 60 วัน อายุเก็บเกี่ยวเฉลี่ย 110 วัน ความสูงต้นเฉลี่ย 150 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลางดอกเฉลี่ย 14.5 เซนติเมตร น้ำหนัก 100 เมล็ดเฉลี่ย หนัก 5.6 กรัม  เปอร์เซ็นต์การติดเมล็ด 88% ทำให้ได้ประชากรทานตะวันพันธุ์เชียงใหม่1 ที่ผ่านการปรับปรุงแล้ว 1 ประชากร