ศึกษาประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ลูกผสมอายุเก็บเกี่ยวยาว

[doa]

ศึกษาประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ลูกผสมอายุเก็บเกี่ยวยาวในกลุ่มดินเหนียว-ร่วนเหนียวสีดำ จังหวัดนครสวรรค์
กิตจเมธ แจ้งศิริกุล, ศุภกาญจน์ ล้วนมณี, การิตา จงเจือกลาง, สุริพัฒน์ ไทยเทศ, ดาวรุ่ง คงเทียน และวรกานต์ ยอดชมภู
ศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์, ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรราชบุรี, ศูนย์วิจัยพืชไร่เชียงใหม่ และกแองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร

          ศึกษาประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ลูกผสมอายุเก็บเกี่ยวยาวที่ปลูกในกลุ่มดินเหนียว-ร่วนเหนียวสีดำ จังหวัดนครสวรรค์ ดำเนินการทดลอง ณ แปลงทดลองศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์ ซึ่งปลูกตามฤดูกาลปกติแต่มีการให้น้ำเสริมในภาวะวิกฤต และแปลงเกษตรกร จังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งปลูกตามฤดูกาลปกติไม่มีการให้น้ำเสริม เพื่อเป็นข้อมูลในการประเมินพันธุ์และให้คำแนะนำการจัดการปุ๋ยไนโตรเจนในการผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์อย่างมีความเหมาะสมกับพื้นที่ วางแผนการทดลองแบบ Split plot มี 4 ซ้ำ ปัจจัยหลัก คือ อัตราปุ๋ยไนโตรเจน ได้แก่ 1) ไม่ใส่ปุ๋ยไนโตรเจน 2) ใส่ปุ๋ยไนโตรเจนอัตราแนะนำตามค่าวิเคราะห์ดิน ปัจจัยรองเป็นพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ 6 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ดีเด่นของกรมวิชาการเกษตร 4 พันธุ์ (NSX152016, NSX152067, NSX152070 และ NSX152097) พันธุ์รับรองนครสวรรค์ 3 และพันธุ์การค้า ซี.พี. 888 นิว

          ผลการทดลองพบว่า ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ลูกผสมอายุเก็บเกี่ยวยาวที่ปลูกในกลุ่มดินเหนียว-ร่วนเหนียวสีดำ จังหวัดนครสวรรค์ ในแปลงทดลองศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์และแปลงเกษตรกร ผลผลิตของข้าวโพดในแต่ละอัตราการใช้ปุ๋ยไนโตรเจน ไม่มีปฏิสัมพันธ์กับพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ แต่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติของทั้งแต่ละอัตราการใช้ปุ๋ยไนโตรเจนและพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ลูกผสมที่ใช้ในการทดลอง การใช้ปุ๋ยไนโตรเจนอัตราแนะนำตามค่าวิเคราะห์ดิน ให้ผลผลิตสูงกว่าการไม่ใช้ปุ๋ยไนโตรเจนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) ผลผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ปลูกในแปลงทดลองศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์พบว่า พันธุ์ ซี.พี. 888 นิว ให้ผลผลิตสูงสุดเฉลี่ย 1,432 กิโลกรัมต่อไร่ และพันธุ์ NSX152070 ให้ผลผลิตต่ำสุดเฉลี่ย 1,212 กิโลกรัมต่อไร่ การปลูกในแปลงเกษตรกรพบว่า พันธุ์ ซี.พี. 888 นิว ให้ผลผลิตเฉลี่ยสูงสุดเช่นกัน 1,025 กิโลกรัมต่อไร่ แต่พันธุ์นครสวรรค์ 3 ให้ผลิตต่ำสุดเฉลี่ย 967 กิโลกรัมต่อไร่ ประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจน ทั้งในสภาพแปลงทดลองและแปลงเกษตรกรพบว่า พันธุ์ NSX152097 มีประสิทธิภาพ การใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างผลผลิตสูงที่สุด คือ 27.10 และ 17.80 กิโลกรัมผลผลิตต่อไนโตรเจน 1 กิโลกรัม ตามลำดับ และเมื่อพิจารณาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ พบว่าการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์ NSX152097 ให้ผลตอบแทนคุ้มค่าแก่การลงทุนมากที่สุดเช่นเดียวกัน นอกจากนี้ยังพบว่า ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ปลูกในแปลงเกษตรกรให้ผลผลิต ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจและมีประสิทธิภาพในการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างผลผลิตต่ำกว่าที่ปลูกในแปลงทดลองศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์ทั้งนี้เนื่องจากปลูกตามฤดูกาลปกติไม่มีการให้น้ำเสริมในภาวะวิกฤตฝนทิ้งช่วง

คำสำคัญ: ไนโตรเจน ธาตุอาหาร ปุ๋ย ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจน