การศึกษาวิจัยคุณมสมบัติ การผลิตและการพัฒนาผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพไมโคไรซ่าของหน่อไม้ฝรั่ง

[doa]

การศึกษาวิจัยคุณมสมบัติ การผลิตและการพัฒนาผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพไมโคไรซ่าของหน่อไม้ฝรั่ง
สุภาพร ธรรมสุระกุล, มณฑิกานธิ์ สงบจิต และนิศารัตน์ ทวีนุต
กลุ่มวิจัยปฐพีวิทยา สำนักวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร

          ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่ามีประโยชน์กับพืชที่สำคัญทางการเกษตรหลายชนิด ทั้งพืชไร่ พืชสวน และพืชผัก หน่อไม้ฝรั่งเป็นพืชผักส่งออก ซึ่งกรมวิชาการเกษตรมีเป้าหมายในการเพิ่มผลผลิตและคุณภาพให้ได้มาตรฐานสินค้าเกษตรปลอดสารพิษตกค้าง การใช้ประโยชน์จากปุ๋ยชีวภาพไมโคไรซ่าเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้บรรลุเป้าหมาย จึงทำการวิจัยเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพไมโคไรซ่าของหน่อไม้ฝรั่ง โดยเริ่มตั้งแต่ปี 2544-2552 ทำการสำรวจและรวบรวมเชื้ออาบัสคูลาไมโคไรซ่าจากแปลงปลูกหน่อไม้ฝรั่งในพื้นที่ต่างๆ ทำการทดสอบประสิทธิภาพไมโคไรซ่าในพืชอาศัย และในหน่อไม้ฝรั่ง แล้วทำการคัดเลือกอาบัสคูลาไมโคไรซ่าที่ช่วยเพิ่มการเจริญเติบโตของหน่อไม้ฝรั่งในกระถาง โดยวางแผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block (RCB) มี 7 ซ้ำ 5 กรรมวิธี ประกอบด้วย การใส่อาบัสคูลาไมโคไรซ่า 4 สายพันธุ์ เปรียบเทียบกับไม่ใส่อะไรเลย ศึกษาหาวัสดุและสูตรส่วนผสมเพื่อผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ รวมทั้งศึกษาการมีชีวิตรอดในถุงบรรจุผลิตภัณฑ์ ต่อจากนั้นทดสอบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่าในกระถาง และในปี 2553 ทดสอบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ในแปลงทดลอง โดยวางแผนการทดลองแบบ RCB มี 4 ซ้ำ 6 กรรมวิธี ในแปลงทดลองประกอบด้วย กรรมวิธีที่ 1 ใส่ปุ๋ยเคมี ใส่ไมโคไรซ่า Glomus sp. (G) กรรมวิธีที่ 2 ใส่ปุ๋ยเคมี ใส่ไมโคไรซ่า Acaulospora sp. (A) กรรมวิธีที่ 3 ใส่ปุ๋ยเคมี ใส่ไมโคไรซ่า G+A กรรมวิธีที่ 4 ใส่ปุ๋ยเคมีครึ่งอัตรา ใส่ไม่โคไรซ่า G+A กรรมวิธีที่ 5 ใส่ปุ๋ยเคมี ไม่ใส่ไมโคไรซ่า (NPK) กรรมวิธีที่ 6 ไม่ใส่ปุ๋ยเคมี ไม่ใส่ไมโคไรซ่า (control) ส่วนแปลงเกษตรกร วางแผนการทดลองแบบ RCB มี 7 ซ้ำ 3 กรรมวิธี ในแปลงเกษตรกรประกอบด้วย กรรมวิธีที่ 1 ใส่ปุ๋ยเคมี ใส่ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่าชนิดใหม่ กรรมวิธีที่ 2 ใส่ปุ๋ยเคมีครึ่งอัตรา ใส่ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่าชนิดใหม่ กรรมวิธีที่ 3 ใส่ปุ่ยเคมี ไม่ใส่ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่า

          จากการสำรวจและรวบรวมเชื้ออาบัสคูลาไมโคไรซ่าแล้วทำการคัดเลือกพบว่า อาบัสคูลาไมโคไรซ่ามี 2 สายพันธุ์ สามารถเพิ่มการเจริญเติบโตของหน่อไม้ฝรั่งมากกว่าไม่ใส่อาบัสคูลาไมโคไรซ่า การศึกษาคัดเลือกวัสดุพาหะและสูตรส่วนผสมของผลิตภัณฑ์พบว่า วัสดุและสูตรส่วนผสมวัสดุและสูตรส่วนผสมที่เหมาะสม ได้แก่ หัวเชื้อเข้มข้น 1 ส่วน ผสมกับทราย 1 ส่วน และหัวเชื้อเข้มข้น 1 ส่วนผสมกับเพอร์ไลท์ 2 ส่วน ซึ่งสามารถเก็บผลิตภัณฑ์ได้นาน 9 เดือน ณ อุณภูมิห้องหรือประมาณ 30 องศาเซลเซียส ส่วนการทดสอบประสิทธิภาพของส่วนผสมผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพอาบัสคูลาไมโคไรซ่าในกระถางพบว่า อาบัสคูลาไมโคไรซ่าสายพันธุ์ใหม่ที่ได้ซึ่งอยู่ในวัสดุพาหะเพอร์ไลท์ 2 ส่วนนั้น สามารถนำมาทำเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ได้ หลังจากนั้นได้ทดลองอาบัสคูลาไมโคไรซ่าสายพันธุ์ใหม่ที่ได้ ในแปลงทดลองการทดสอบประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ในแปลงทดลองและแปลงเกษตรกรกำลังดำเนินการ ซึ่งยังไม่สามารถสรุปผลงานทดลองได้ในขณะนี้ เนื่องจากข้อมูลยังไม่ครบ แต่คาดว่าจะได้ผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพใหม่ที่มีประสิทธิภาาพดีสำหรับการเพิ่มการเจริญเติบโตและผลผลิตของหน่อไม้ฝรั่งอย่างน้อย 1 ผลิตภัณฑ์