การจำแนกชนิดแบคทีเรียสาเหตุโรคใบไหม้และใบจุดของกล้วยไม้สกุลมอคคาร่าและแวนด้า

[doa]

การจำแนกชนิดแบคทีเรียสาเหตุโรคใบไหม้และใบจุดของกล้วยไม้สกุลมอคคาร่าและแวนด้า
ทิพวรรณ กันหาญาติ, ณัฎฐิมา โฆษิตเจริญกุล, ทัศนาพร ทัศคร, บูรณี พั่ววงษ์แพทย์ และรุ่งนภา ทองเคร็ง
กลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          การสำรวจและเก็บตัวอย่างกล้วยไม้จากแหล่งปลูกที่มีการระบาดของโรคใบไหม้และใบจุดของกล้วยไม้สกุลมอคคาร่าและแวนด้า ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2555 – กันยายน 2556 ในจังหวัดนครปฐม สมุทรสาคร และกาญจนบุรี โดยเก็บตัวอย่างกล้วยไม้ที่มีลักษณะอาการเป็นจุดกลมสีน้ำตาลดำ รอบแผลเห็นวงสีเหลืองชัดเจน หากอาการรุนแรงแผลจุดหลายจุดขยายตัวลามมาชนกันเป็นแผลขนาดใหญ่ และกล้วยไม้ที่มีลักษณะอาการเป็นแผลฉ่ำน้ำตรงปลายใบต่อมาขยายใหญ่กลายเป็นแผลสีน้ำตาลไหม้ ในแปลงที่มีการระบาดของโรครุนแรงจะพบลักษณะอาการไหม้บนก้านช่อดอกและกลีบดอกกล้วยไม้ด้วยพบว่า เชื้อแบคทีเรียสาเหตุโรคมีลักษณะโคโลนีกลม สีเหลือง สามารถทำให้เกิดโรคบนกล้วยไม้ทั้งสองสกุล การพิสูจน์โรคตามวิธีการของ Koch (Koch’s postulation) สามารถแยกได้เชื้อแบคทีเรียที่มีลักษณะโคโลนีกลม สีเหลือง จากแผลที่ทำการปลูกเชื้อ ผลการศึกษาคุณสมบัติทางชีวเคมีและฟิสิกส์ของเชื้อแบคทีเรียพบว่า เป็นแบคทีเรียแกรมลบ รูปร่างเป็นท่อน สามารถเคลื่อนที่ได้ เจริญได้ทั้งในสภาพที่มีอากาศและไม่มีอากาศ เจริญได้ในอาหารที่มีเกลือ 5% และ 7% สร้างเอนไซม์ catalase ได้ เชื้อสามารถผลิตเอนไซม์ tryptophanase ทำให้มี indole เกิดขึ้น สามารถย่อยเจลาตินและใช้ citrate เป็นแหล่งคาร์บอนได้ แต่เชื้อไม่สามารถเปลี่ยนไนเตรทเป็นไนไตร์ทได้ จากการสืบค้นข้อมูล ไม่พบรายงานเชื้อแบคทีเรียสาเหตุที่เป็น Facultative anaerobic ลักษณะโคโลนีกลม สีเหลือง ที่ทำให้เกิดโรคใบจุดและใบไหม้ของกล้วยไม้สกุลมอคคาร่าและแวนด้า หรือในกล้วยไม้อื่นๆ ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศมาก่อน