การเก็บรักษาตัวอย่างแมลงในพิพิธภัณฑ์

[doa]

การเก็บรักษาตัวอย่างแมลงในพิพิธภัณฑ์
ศิริณี พูนไชยศรี, เตือนจิตต์ สัตยาวิรุทธ์, ชลิดา อุณหวุฒิ, ลักขณา บำรุงศรี, ยุวรินทร์ บุญทบ, สุนัดดา เชาวลิต และสิทธิศิโรดม แก้วสวัสดิ์
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          สำรวจ รวบรวมแมลงจากภูมิภาคต่างๆ ในประเทศไทย ระหว่างเดือนตุลาคม 2551 ถึงเดือนกันยายน 2552 การทดลองปีนี้กำหนดตัวดัชนีชี้วัด คือ การเก็บรักษาตัวอย่างผีเสื้อและเพลี้ยไฟ ผีเสื้อมีวิธีการเก็บรวบรวมโดยใช้สวิงจับแมลง (insect net) โฉบบริเวณที่มีผีเสื้ออาศัยอยู่เพื่อเก็บรวบรวมผีเสื้อที่ออกหากินในเวลากลางวัน ฆ่าผีเสื้อที่เก็บได้โดยบีบบริเวณส่วนอก ส่วนผีเสื้อที่ออกหากินในเวลากลางคืน เก็บรวบรวมโดยใช้กับดักแสงไฟ (light trap) ผีเสื้อขนาดใหญ่ฆ่าโดยใช้เข็มฉีดน้ำยา ethyl acetate ที่บริเวณอกด้านล่าง ผีเสื้อขนาดเล็กฆ่าในขวดฆ่า (killing jar) นำผีเสื้อทุกชนิดที่เก็บรวบรวมได้ไปจัดรูปร่างบนไม้จัดรูปร่างตัวอย่างแมลง (setting board) โดยใช้เข็มไร้สนิม (stainless steel) ปักบริเวณอก จัดปีกให้กางออกโดยให้ขอบล่างของปีกคู่หน้าตั้งฉากกับลำตัว ขอบบนของปีกคู่หลังอยู่ใต้ขอบล่างของปีกคู่หน้า นำตัวอย่างที่จัดรูปร่างแล้วไปอบให้แห้งในตู้อบ (oven) อุณหภูมิ 50 องศาเซลเซียส ใช้เวลา 15 - 30 วัน การศึกษาครั้งนี้เก็บรวบรวมตัวอย่างผีเสื้อได้ 302 ตัวอย่าง นำไปจำแนกตามหลักอนุกรมวิธานแมลงพบว่า เป็นผีเสื้อกลางวัน 87 ตัวอย่าง ในวงศ์ Danaidae 37 ตัวอย่าง Lycaenidae 2 ตัวอย่าง Nymphalidae 9 ตัวอย่าง Papilionidae 30 ตัวอย่าง Pieridae 2 ตัวอย่าง Satyridae 4 ตัวอย่าง และ Hesperiidae 3 ตัวอย่าง อีก 265 ตัวอย่าง เป็นผีเสื้อกลางคืน ในวงศ์ Amatidae 20 ตัวอย่าง Arctiidae 7 ตัวอย่าง Bombycidae 10 ตัวอย่าง Cossidae 7 ตัวอย่าง Geometridae 19 ตัวอย่าง Hypsidae 5 ตัวอย่าง Lasiocampidae 3 ตัวอย่าง Lymantriidae 13 ตัวอย่าง Noctuidae 24 ตัวอย่าง Notodontidae 15 ตัวอย่าง Plutellidae 3 ตัวอย่าง Pyralidae 25 ตัวอย่าง Saturnidae 15 ตัวอย่าง Sphingidae 32 ตัวอย่าง Tortricidae 10 ตัวอย่าง และ Zygaenidae 7 ตัวอย่าง สำหรับเพลี้ยไฟเก็บรวบรวมโดยใช้พู่กันเขี่ยเพลี้ยไฟแต่ละตัวใส่ลงในขวดที่บรรจุน้ำยา AGA หรือโดยการเขย่าส่วนของพืชให้เพลี้ยไฟตกลงบนกระดาษที่รองรับ ใช้พู่กันเขี่ยเพลี้ยไฟลงในน้ำยา AGA นำตัวอย่างเพลี้ยไฟไปทำสไลด์ถาวร การศึกษาครั้งนี้เก็บรวบรวมตัวอย่างเพลี้ยไฟได้ 1,406 ตัวอย่าง ซึ่งทั้งหมดเป็นเพลี้ยไฟในวงศ์ Thrips และการศึกษาเรื่องนี้ยังไม่สิ้นสุด ต้องดำเนินการต่อในปี 2553