การเก็บรักษาไส้เดือนฝอย Steinernema carpocapsae สูตรผง

[doa]

การเก็บรักษาไส้เดือนฝอย Steinernema carpocapsae สูตรผง
วัชรี สมสุข และสาทิพย์ มาลี

         ศึกษาสูตรดินผงและการบรรจุในภาชนะที่เหมาะสม เพื่อเก็บรักษาไส้เดือนฝอย Steinernema carpocapsae ที่ผลิตได้ ทำการทดลองที่กลุ่มงานวิจัยการปราบศัตรูพืชทางชีวภาพ สำนักวิจัยและพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร วางแผนการทดลองแบบ Factorial in CRD มี 2 ปัจจัย (4 x 6) 24 วิธีการ 3 ซ้ำๆ ละ 1 กระป๋อง ปัจจัยแรกคือ ดินผสม 4 สูตรคือ ดินสูตร A ดินสูตร B ดินสูตร C และ ดินสูตร D ปัจจัยที่สอง คือ วิธีการบรรจุในภาชนะ (กระป๋อง) 4 วิธีการคือ วิธีการที่ 1 บรรจุในภาชนะที่มีฝาทึบแบบเกลียวปิดสนิท วิธีการที่ 2 บรรจุส่วนผสมในถุงพลาสติกใส ขนาด 4 x 6 นิ้ว ปิดปากถุงให้สนิทแล้วเก็บในภาชนะตามแบบวิธีการที่ 1 วิธีการที่ 3 เก็บในภาชนะปิดด้วยฝาที่มีรูเจาะ 3 รู เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5 ซม. และปิดทับด้วยแผ่นพลาสติกใสใต้ฝา วิธีการที่ 4 เช่นเดียวกับวิธีการที่ 3 แต่ใช้กระดาษ Tyvex® แทนพลาสติก ปิดทับใต้ฝา บรรจุส่วนผสมแต่ละสูตร 100 กรัม (มีไส้เดือนฝอย 40 ล้านตัว) ลงในภาชนะ (กระป๋อง) พลาสติกทึบสีขาวที่มีลักษณะทรงกระบอกสูง 11 ซม. เส้นผ่าศูนย์กลาง 6 ซม. (ปริมาตร 311 ลบ.ซม.) นำไปเก็บไว้ที่อุณหภูมิ 7 องศาเซลเซียส ตรวจอัตราการอยู่รอดและประสิทธิภาพของไส้เดือนฝอยทุกๆ เดือน เป็นเวลา 6 เดือน พบว่า การบรรจุในภาชนะตามวิธีการทั้ง 4 วิธีการนั้นไส้เดือนฝอยเก็บในดินสูตร A และ B มีอัตราการอยู่รอดสูงกว่าการเก็บในดินสูตร C และ D อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และการเก็บในดินสูตร A และ B แล้วบรรจุในภาชนะตามวิธีการที่ 1 (ภาชนะที่มีฝาปิดทึบ) มีอัตราการอยู่รอดสูงสุด (85.5 - 86.4%) รองลงมาได้แก่ การบรรจุในภาชนะที่มีฝาเจาะรูปิดทับด้วยพลาสติก (วิธีการที่ 3) และกระดาษ Tyvex® (วิธีการที่ 4) ซึ่งมีอัตราการอยู่รอดระหว่าง 74.8 - 76.0% และ 75.9 - 76.4% ตามลำดับ ส่วนวิธีการบรรจุในถุงพลาสติกแล้วเก็บในภาชนะตามวิธีการที่ 2 มีอัตราการอยู่รอดต่ำสุด (68.4 - 69.5%) ส่วนประสิทธิภาพในการเข้าทำลายแมลงของไส้เดือนฝอยที่เก็บในดินทั้ง 4 สูตร บรรจุในภาชนะตามวิธีการที่ 1 (กระป๋องมีฝาปิดทึบ) ไม่แตกต่างทางสถิติมีค่า 93.0 - 95.7% และเช่นเดียวกันบรรจุในภาชนะตามวิธีการที่ 2 (ใส่ในถุงพลาสติกปิดปากถุงสนิทแล้วเก็บในภาชนะที่มีฝาปิดทึบ) มีค่าอยู่ระหว่าง 84.3 - 86.7% ส่วนการบรรจุในภาชนะที่ปิดด้วยฝาที่มีรูเจาะปิดทับด้วยพลาสติกใสตาม วิธีการที่ 3 และปิดทับด้วยกระดาษ Tyvex® (วิธีการที่ 4) การเก็บในดินสูตร A มีประสิทธิภาพ 95.3 และ 92.0% ในดินสูตร B มีค่า 95.7 และ 90.0% ตามลำดับ ซึ่งสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากการเก็บในดินสูตร C ซึ่งมีประสิทธิภาพ 85.0 และ 80.5% ในดินสูตร D มีประสิทธิภาพ 87.0 และ 76.7% ตามลำดับ ฉะนั้น การเก็บไส้เดือนฝอยในดินสูตร A และบรรจุในภาชนะที่มีฝาปิดทึบเป็นเวลา 6 เดือน ที่ 7 องศาเซลเซียส จะได้ผลดีที่สุด