การคัดเลือกและทดสอบสายพันธุ์ Bacillus ที่มีศักยภาพในการควบคุมเชื้อรา P.parasitica

[doa]

การคัดเลือกและทดสอบสายพันธุ์ Bacillus ที่มีศักยภาพในการควบคุมเชื้อรา Phytophthora parasitica
บุษราคัม อุดมศักดิ์, สุรีย์พร บัวอาจ, ณัฏฐิมา โฆษิตเจริญกุล และอมรรัตน์ ภู่ไพบูลย์
กลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          ปี พ.ศ. 2554 ได้ทำการทดสอบศักยภาพของแบคทีเรีย Bacillus ที่แยกได้จำกดินปลูก วัสดุปลูก ปุ๋ยคอก และเศษซากพืชจำนวน 85 ไอโซเลท ในการควบคุมเชื้อรา P. parasitica สาเหตุโรคเน่าดำหน้าวัว โดยวิธี dual plate technique บนอาหาร PDA พบว่า มี Bacillus 15 ไอโซเลท ที่สามารถยับยั้งเส้นใยของเชื้อรา P. parasitica ได้ โดยพบว่า 6 ไอโซเลท ที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ได้แก่ GM011 17G5 20W14 19W13 22W11 และ 17G15 จากนั้นนำทั้ง 6 ไอโซเลท ไปทดสอบการควบคุมโรคเน่าดำบนต้นหน้าวัวในโรงเรือน โดยการพ่นและบ่มเชื้อไว้เป็นเวลา 24 ช.ม.ก่อนปลูกเชื้อโดยวิธี detached leaf พบว่า ไอโซเลท 17G15 GM011 และ 22W11 มีศักยภำพในการลดการเกิดโรคเน่าดำของหน้าวัวในระดับโรงเรือน โดยสามารถลดอาการแผลเน่าบนใบหน้าวัวได้ประมาณ 15 % ในปี พ.ศ. 2555 ได้ทำการทดสอบประสิทธิภาพ Bacillus รวม 110 ไอโซเลท ในการยับยั้งเชื้อรา P. parasitica สาเหตุโรคเน่าดำกล้วยไม้ ในห้องปฏิบัติการพบว่า มี Bacillus จำนวน 73 ไอโซเลท ที่สามารถยับยั้งเส้นใยของเชื้อรา P. parasitica บนอาหาร PDA ได้ จากนั้นได้ทำการคัดเลือก Bacillus ไอโซเลทที่มีประสิทธิภาพสูงสุดจำนวน 6 ไอโซเลท ได้แก่ 2G23 KA2 3G14 19W13 2G24 และ 8W14 นำไปทดสอบประสิทธิภาพการควบคุมโรคเน่าดำในกล้วยไม้ตระกูลแวนด้า วิธีเดียวกับการทดสอบในหน้าวัว ผลการทดลองพบว่า ที่ 3 วันหลังการทดสอบ ไอโซเลท 19W123 และ 8W14 มีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคเน่าดำกล้วยไม้ในระดับโรงเรือนได้ดีกว่ากรรมวิธีที่ไม่มีการพ่น Bacillus โดยมีค่าฉลี่ยของพื้นที่แผลโรคเน่าดำเท่ากับ 1.47 และ 1.65 ตร.ซม. ตามลำดับ โดยที่กรรมวิธีควบคุมที่ไม่มีการพ่น Bacillus มีค่าฉลี่ยของพื้นที่แผลโรคเน่าดำเท่ากับ 1.75 ตร.ซม. แต่ทั้งนี้ทุกไอโซเลทมีประสิทธิภำพภาพในการควบคุมโรคเน่าดำกล้วยไม้ไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับกรรมวิธีที่ไม่มีการพ่น Bacillus ปี 2556 ได้ทำการทดสอบประสิทธิภาพของแบคทีเรีย Bacillus 120 ไอโซเลท ในการยับยั้งเชื้อรา P. parasitica สาเหตุโรคเน่าดำสับประรด ในห้องปฏิบัติการพบว่า มี Bacillus จำนวน 77 ไอโซเลท ที่สามารถยับยั้งเส้นใยของเชื้อรา P. parasitica บนอาหาร PDA ได้ โดยไอโซเลท BK5 1G8 2G23 20W22 และ 20W32 มีประสิทธิภำพภาพสูงสุด โดยมีความกว้างของ Inhibition zone เท่ากับ 0.91 0.61 0.48 0.46 และ 0.43 ซม. ตามลำดับ จำกจากนั้นนำ Bacillus 5 ไอโซเลท ไปทดสอบกำรควบคุมโรคเน่าดำบนต้นสับประรดในโรงเรือน เช่นเดียวกับการทดสอบในหน้าวัวพบว่า Bacillus ทุกไอโซเลทมีประสิทธิภำพในการควบคุมโรคไม่แตกต่ำงกัน และเทียบเท่ำกับการพ่นด้วยา่ร metalaxyl 25% WP โดยมีค่าเฉลี่ยของพื้นที่แผลโรคเท่ากับ 0.534 – 0.586 ตร. ซม โดยไอโซเลท 20W32 มีประสิทธิภำพสูงสุดในการควบคุมโรค โดยมีค่าเฉลี่ยของพื้นที่แผลโรคเท่ากับ 0.534 ตร.ซม. ทั้งนี้ ทุกไอโซเลทสามารถควบคุมโรคเน่าดำของสับประรดได้ดีกว่ากรรมวิธีที่ไม่มีการพ่น Bacillus แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การทดสอบประสิทธิภาพของแบคทีเรีย Bacillus sp. 165 ไอโซเลท ในการควบคุมโรคเน่าสะระแหน่ในห้องปฏิบัติการพบว่ามี Bacillus sp. 35 ไอโซเลทที่สามารถยับยั้งเชื้อรา P. parasitica โดยไอโซเลท 20 W10 มีประสิทธิภาพสูงสุดในการยับยั้งเชื้อรา P. parasiticaโดยมีความกว้างของ Inhibition zone เท่ากับ 0.77 ซม.