ศึกษาสูตรอาหารและรูปแบบใหม่ของเหยื่อโปรโตซัว

[doa]

ศึกษาสูตรอาหารและรูปแบบใหม่ของเหยื่อโปรโตซัว
ดาราพร รินทะรักษ์, ยุวลักษณ์ ขอประเสริฐ และกรแก้ว เสือสะอาด
กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          ทดสอบเพื่อประเมินความชอบของหนูท้องขาวบ้าน (Rattus rattus) จำนวน 30 ตัว (เพศผู้ 15 ตัว, เพศเมีย 15 ตัว) โดยให้เป็นเหยื่อแป้งนุ่มดัดแปลง 3 สูตร ได้แก่ เหยื่อแป้งนุ่มดัดแปลงสูตรผสมปลาซาร์ดีน, เหยื่อแป้งนุ่มดัดแปลงสูตรผสมข้าวกล้อง และเหยื่อแป้งนุ่มดัดแปลงสูตรผสมอาหารหนูชนิดเม็ดพบว่า หนูท้องขาวบ้านทั้งเพศผู้และเพศเมียชอบกินเหยื่อแป้งนุ่มดัดแปลงทั้ง 3 สูตร ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P≤0.05) จึงทดลองผลิตเหยื่อโปรโตซัวรูปแบบใหม่ที่มีเชื้อ Sarcocystis singaporensis ปริมาณ 2 x 10(5) สปอร์โรซีสต์ บรรจุอยู่ภายในเหยื่อที่ดัดแปลงใหม่โดยมีส่วนผสมของน้ำมันข้าวโพด:แป้งทัลคัม:เมล็ดข้าวโพดบด:น้ำตาลทราย:แป้งสาลี:อาหารหนูชนิดเม็ด อัตราส่วน = 20 : 5 : 7 : 8 : 50 : 10 และเติมสาร xanthan gum ลงไปในเหยื่อรูปแบบใหม่ ซึ่งสารนี้มีคุณสมบัติที่สามารถจับกับน้ำซึ่งมีน้ำหนักโมเลกุลต่ำไว้ภายในทำให้สปอร์โรซีสต์ของโปรโตซัวมีชีวิตนานขึ้น จากนั้นทดสอบความชอบของหนูท้องขาวบ้าน (Rattus rattus) ต่อเหยื่อรูปแบบใหม่พบว่า หนูท้องขาวบ้านจำนวน 30 ตัว (เพศผู้ 15 ตัว, เพศเมีย 15 ตัว) ชอบกินเหยื่อแป้งนุ่มรูปแบบใหม่และรูปแบบเดิม ไม่แตกต่างกันทางสถิติ (P≤0.05)

          จากนั้นคัดเลือกเชื้อโปรโตซัว S. singaporensis ที่มีความรุนแรงด้วยวิธี bio assay โดยให้เชื้อแก่หนูด้วย feeding tube ปริมาณ 2 x 10(5) สปอร์โรซีสต์ ได้เชื้อที่มีความรุนแรงทำให้หนูตาย 100% จากมูลงูเหลือมเบอร์ S-82 และเบอร์ S-24 จากนั้นตรวจสอบการมีชีวิตของโปโตซัว S. singaporensis โดยการย้อมสี nucleic acid พบว่า เชื้อที่อยู่ในสาร xanthan gum นาน 1 เดือน, 2 เดือน, 3 เดือน, 4 เดือน และ 5 เดือน ยังคงมีชีวิต 100, 100, 99, 96 และ 60 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ และเมื่อทดสอบประสิทธิภาพของเหยื่อรูปแบบใหม่ที่เก็บไว้นาน 1, 2 และ 3 เดือน ด้วยวิธี bio assay พบว่าทำให้หนูทดลองตาย 70, 50 และ 60% ภายใน 27 วัน โดยเฉลี่ย (17 - 42 วัน; n=30) และเหยื่อโปรโตซัวรูปแบบใหม่ที่เก็บไว้มากกว่า 3 เดือน ไม่มีผลให้หนูทดลองตาย การทดลองนี้ยังไม่เสร็จสิ้น ควรมีการพัฒนารูปแบบที่สามารถเก็บรักษาได้นานขึ้น