การพัฒนาพันธุ์ว่านสี่ทิศ

[doa]

การพัฒนาพันธุ์ว่านสี่ทิศ
นัด ไชยมงคล, วัชรพล บำเพ็ญอยู่, วิมล แก้วสีดา, วิลาสลักษณ์ ว่องไว, ประสงค์ มั่นสลุง และวัฒนนิกรณ์ เทพโพธา
ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรที่สูงเชียงราย, ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย และสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 1

          การพัฒนาพันธุ์ว่านสี่ทิศประกอบด้วย 2 การทดลอง ได้แก่ การศึกษาความมีชีวิตของละอองเกสรว่านสี่ทิศโดยใช้ว่านสี่ทิศ 9 พันธุ์ คือ พันธุ์วาวี 05, พันธุ์วาวี 06, พันธุ์ดอยช้าง 02, พันธุ์ดอยช้าง 04, พันธุ์ Double Dream, พันธุ์ Alfresco, พันธุ์ Cherry Nymph, พันธุ์ joker และ พันธุ์ fanfare พบว่าละอองเกสรเมื่อดอกเริ่มบานได้ 1 วัน ละอองเกสรไม่สามารถงอกหลอดละอองเกสรได้ทั้ง 8 พันธุ์ ส่วนละอองเกสรที่เก็บหลังจากดอกบาน 3 วัน สามารถงอกหลอดละอองเกสรได้ทั้ง 8 พันธุ์ มีการงอกสูง 70 - 80% โดยว่านสี่ทิศพันธุ์วาวี 05 มีเปอร์เซ็นต์ความงอกเฉลี่ยสูงสุด 81.72 % ส่วนพันธุ์ joker มีเปอร์เซ็นต์ความงอกเฉลี่ยต่ าสุด 72.82%

          การเก็บรักษาละอองเกสรว่านสี่ทิศพบว่า การเก็บรักษาละอองเกสรที่อุณหภูมิ 5 องศาเซลเซียส ว่านสี่ทิศทุกพันธุ์ที่ทำการทดลองสามารถเก็บได้ 15 - 20 วัน ละอองเกสรยังคงมีความงอกที่ดี ในว่านสี่ทิศพันธุ์วาวี 05 และวาวี 06 สามารถเก็บรักษาได้นานถึง 45 วัน ยังมีเปอร์เซ็นต์ความงอก 20-50 เปอร์เซ็นต์ ในขณะที่การเก็บรักษาที่อุณหภูมิห้อง (25 - 35 องศาเซลเซียส) เก็บได้นานเพียง 3 วัน

          การสร้างลูกผสมว่านสี่ทิศโดยใช้ว่านสี่ทิศ 9 พันธุ์ คือ เป็นพันธุ์ของกรมวิชาการเกษตร 4 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์วาวี 1, วาวี 2, วาวี 3, วาวี 4, กับพันธุ์ต่างประเทศจำนวน 5 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ Benfica, พันธุ์ Double Dream, พันธุ์ Alfresco, พันธุ์ Cherry Nymph และพันธุ์ Fanfare ได้ลูกผสมว่านสี่ทิศ จำนวน 2 คู่ผสม ได้แก่ พันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Benfica และพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Double Dream เมื่อนำเมล็ดพันธุ์ลูกผสมมาเพาะได้ต้นพันธุ์ลูกผสมระหว่างพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Benfica ซึ่งได้ลูกผสมในปี พ.ศ. 2556 และพ.ศ. 2557 จำนวน 975 ต้น และลูกผสมวาวี 1 กับพันธุ์ Double Dream จำนวน 547 ต้น ลูกผสมว่านสี่ทิศระหว่างพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Benfica มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางหัวเฉลี่ย 1.2 เซนติเมตร มีจำนวนใบเฉลี่ย 2 ใบ และความยาวของใบเฉลี่ย 8 เซนติเมตร สำหรับลูกผสมว่านสี่ทิศระหว่างพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Double Dream มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางหัวเฉลี่ย 1.3 เซนติเมตร มีจำนวนใบเฉลี่ย 2 ใบ และความยาวของใบเฉลี่ย 7 เซนติเมตร ลูกผสมว่านสี่ทิศที่ผสมในปี พ.ศ. 2556 เมื่อนำมาเพาะลงในถุงเพาะชำเมื่อมีอายุ 2 ปี นำมาวัดการเจริญเติบโต ลูกผสมว่านสี่ทิศระหว่างพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Benfica มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางหัวเฉลี่ย 4.3 เซนติเมตร มีจำนวนใบเฉลี่ย 4 ใบ และมีความยาวของใบเท่ากับ 17 เซนติเมตร ส่วนลูกผสมว่านสี่ทิศระหว่างพันธุ์วาวี 1 กับพันธุ์ Double Dream มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางหัวเฉลี่ย 3.7 เซนติเมตร มีจำนวนใบเฉลี่ย 4 ใบ และความยาวของใบเท่ากับ 19 เซนติเมตร