08-02-2016, 10:00 AM
เทคนิคการจัดการเพื่อขยายช่วงเวลาเก็บเกี่ยวและยืดอายุการเก็บรักษามังคุด
ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี สถาบันวิจัยพืชสวน
ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี สถาบันวิจัยพืชสวน
ในช่วงที่มีการเก็บเกี่ยวผลผลิต เกษตรกรผู้ผลิตมังคุดทั้งในภาคตะวันออกและภาคใต้มักประสบปัญหากับราคาผลผลิตตกต่ำเนื่องจากมีผลผลิตเก็บเกี่ยวในช่วงเดียวกันเป็นจำนวนมาก เช่นในปี 2552 ช่วงแรกของฤดูเก็บเกี่ยวผลผลิตมังคุดมีราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 125 บาท แต่ช่วงกลางซึ่งผลผลิตส่วนออกสู่ตลาดเป็นจำนวนมากในเวลาเดียวกัน ผลผลิตที่ขายได้มีราคาเพียงกิโลกรัมละ 20 บาท โดยราคาจะเริ่มขยับสูงขึ้นอีกในปลายฤดู ดังนั้นในช่วงปี 2551 - 2556 ที่ผ่านมา ทางศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรีได้ดำเนินการวิจัยเพื่อกระจายช่วงเวลาการกระจุกตัวของผลผลิตมังคุด โดยแบ่งงานวิจัยออกเป็น 3 ระยะห่วงโซ่การผลิตของการพัฒนาการ ได้แก่ 1) ช่วงระยะการจัดการการออกดอก โดยทดลองการชักนำการออกดอกของมังคุดด้วยวิธีการจัดการความเครียดน้ำ และ การเพิ่มความสมบูรณ์ของใบและตาดอก 2) ช่วงระยะการพัฒนาการของผล โดยทำการทดลองเพื่อเร่ง และ ชะลอการสุกของผลมังคุดก่อนเก็บเกี่ยว และ 3) ช่วงระยะหลังเก็บเกี่ยวผลมังคุดแล้ว โดยทำการทดลองยืดอายุการเก็บรักษาด้วยการชะลอการเปลี่ยนสีผลโดยการใช้สาร 1-MCP และ การรักษาความสดโดยการใช้สาร CMC
ผลการดำเนินงาน พบว่าในช่วงระยะที่ 1 การจัดการให้เกิดความเครียดน้ำ โดยการงดน้ำ ซึ่งเป็นวิธีที่แนะนำโดยศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี และวิธีขังน้ำรอบบริเวณโคนต้น หรือให้น้ำมาก 3 เท่าของความต้องการสามารถชักนำการออกดอกเร็วขึ้น 3 - 7 วัน ในส่วนของการให้ปุ๋ยสูตร 0-52-34 หรือการพ่นสารพาโคลบิวทราโซลความเข้มข้น 1,000 ppm สามารถชักนำให้มังคุดออกดอกเร็วขึ้นกว่าปกติ 3 - 5 วัน ในช่วงระยะที่ 2 พบว่า การพ่นสารเอทธิฟอนเข้มข้น 200 ppm เมื่อผลมังคุดมีอายุ 11 สัปดาห์ สามารถชักนำให้มังคุดสุกเร็วกว่าปกติได้ 5 - 7 วัน ในขณะที่การใช้สารสกัดจากสาหร่าย เข้มข้น 100 ppm ที่ระยะ 7 - 12 สัปดาห์ สามารถชะลอการสุกได้ 2 - 5 วัน สำหรับการดำเนินงานระยะสุดท้ายหลังเก็บเกี่ยวผลมังคุดแล้ว พบว่า การรมผลมังคุดด้วยสาร 1-MCP (1-methyl cyclopropane) เข้มข้น 2 ไมโครลิตร/ลิตร ที่ผลมังคุดมีดัชนีสุกแก่ระยะ 3 และ 4 และการเคลือบผิวผลด้วย CMC (carboxymethyl cellulose) เข้มข้น 0.2% สามารถยืดอายุการเก็บรักษามังคุดได้นานขึ้น 7 วัน ในอุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส และ 14 วันที่อุณหภูมิ 13 องศาเซลเซียส