ศึกษาวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยงศัตรูพืชของเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่าง

[doa]

ศึกษาวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยงศัตรูพืชของเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่าง
สุรพล ยินอัศวพรรณ, ณัฏฐพร อุทัยมงคล, ชลธิชา รักใคร่ และอุดร อุณหวุฒิ
กลุ่มวิจัยการกักกันพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช

          การนำเข้าข้าวฟ่างมาในราชอาณาจักมีทั้งเมล็ดพันธุ์ (Seed) และเมล็ด (Grain) สำหรับใช้ในอุตสาหกรรม ศัตรูพืชของข้าวฟ่างที่มีรายงานรวมจากทั่วโลกเป็นแมลง 189 ชนิด ไร 6 ชนิด ไส้เดือนฝอย 28 ชนิด เชื้อรา 65 ชนิด แบคทีเรีย 17 ชนิด ไวรัส 8 ชนิด วัชพืช 67 ชนิด ในจำนวนนี้มีรายงานในประเทศไทยเป็นแมลง 61 ชนิด ไร 2 ชนิด ไส้เดือนฝอย 9 ชนิด เชื้อรา 27 ชนิด แบคทีเรีย 8 ชนิด ไวรัส 2 ชนิด วัชพืช 46 ชนิด ผลการประเมินความเสี่ยงศัตรูพืชแต่ละชนิดพบว่า โอกาสของศัตรูพืชของข้าวฟ่างที่ไม่มีในประเทศไทยที่จะเข้ามาตั้งรกราก แพร่กระจายและเกิดผลกระทบต่อข้าวฟ่างในประเทศไทยเป็นแมลง 128 ชนิด ไร 4 ชนิด ไส้เดือนฝอย 19 ชนิด เชื้อรา 38 ชนิด แบคทีเรีย 9 ชนิด ไวรัส 6 ชนิด และวัชพืช 21 ชนิด ผลการประเมินความเสี่ยงศัตรูพืชมีศัตรูพืชกักกันของข้างฟ่าง 39 ชนิด คือ ไร 2 ชนิด ได้แก่ Acarus siro และ Petrobia lateens ไส้เดือนฝอย 3 ชนิด ได้แก่ Aphelenchoides arachidis, Ditylenchus africanus และ Pratylenchus brachyurus เชื้อรา 6 ชนิด ได้แก่ Balansia oryzae-satvae, Claviceps purpurea, Gibberella zeae, Sphacelotheca reiliana, Sporisorium cruentum และ Sporisorium sorghi แบคทีเรีย 3 ชนิด ได้แก่ Clavibacter michiganensis subsp. nebraskensis, Erwinia chrysanthemi pv. zeae และ Pseudomonas fuscovaginae แมลง 24 ชนิด ได้แก่ Busseola fusca, Chrysodeixis includens, Cryptolestes ferrugineus, Ephestia kuehniella, Gonocephalum macleayi, Helicoverpa zea, Heliothis virescens, Liposcelis bostrychophila, Liposcelis entomophila, Liposcelis paeta, Eurygaster integriceps, Melanotus communis, Ostrinia nubilalis, Pachnoda interrupta, Plodia interpunctella, Prostephanus truncates, Riptotus dentipes, Sesamia calamistis, Sesamia nonagrioides, Sitophilus oryzae, Thaumatotibia leucotreta, Tribolium confusum, Trogoderma granarium และ Typhaea stercorea

          การจัดการความเสี่ยงศัตรูพืชของเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่างโดยการป้องกันกำจัดเชื้อโรคที่อาจติดมากับเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่างนำเข้า โดยอบเมล็ดพันธุ์ที่ความร้อนแห้งที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส นาน 24 ชั่วโมง แล้วคลุกเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่างด้วยสารป้องกันกำจัดเชื้อราคาร์บอกซิล + ไทแรม การกำจัดแมลงศัตรูพืชกักกันที่ติดมากับเมล็ดพันธุ์ข้าวฟ่างนำเข้า ทำได้โดยรมด้วยสารฟอสฟีนอัตรา 1.0 - 1.5 กรัม/ลบ.เมตร เป็นเวลานาน 7 วัน ที่อุณภูมิไม่น้อยกว่า 25 องศาเซลเซียส

          การกำจัดแมลงที่ติดมากับเมล็ดข้าวฟ่างนำเข้าที่ไม่ใช่สำหรับใช้เป็นเมล็ดพันธุ์เพื่อปลูก อาจรมด้วยเมทิลโบรไมด์อัตรา 48 กรัม/ลบ.เมตร นาน 48 ชั่วโมง ที่อุณหภูมิไม่น้อยกว่า 21 องศาเซลเซียส สำหรับด้วงอิฐ (Khapra beetle, Trogoderma granarium) ต้องใช้เมทิลโบรไมด์อัตราที่สูงกว่า คือ 80 กรัม/ลบ.เมตร นาน 48 ชั่วโมง ที่อุณหภูมิไม่น้อยกว่า 21 องศาสเซลเซียส