การศึกษาชนิดของแมลงวันผลไม้ ศัตรูธรรมชาติและฤดูการระบาดของแมลงวันผลไม้ที่สำคัญในพริก

[doa]

การศึกษาชนิดของแมลงวันผลไม้ ศัตรูธรรมชาติและฤดูการระบาดของแมลงวันผลไม้ที่สำคัญในแหล่งปลูกพริก
วิภาดา ปลอดครบุรี, สัญญาณี ศรีคชา, เกรียงไกร จำเริญมา และอัมพร วิโนทัย

          ศึกษาชนิดแมลงวันผลไม้และศัตรูธรรมชาติจากแหล่งปลูกพริก โดยสุ่มเก็บผลพริกที่มีรอยการเข้าทำลายของแมลงวันผลไม้จากแปลงพริกของเกษตรกรในจังหวัดนครปฐม และกาญจนบุรี ระหว่างเดือนธันวาคม 2548 - กันยายน 2549 รวม 39 ตัวอย่าง จำนวน 4,646 ผล แล้วนำมาตรวจเช็คการเข้าทำลายของแมลงวันผลไม้ในห้องปฏิบัติการ พบว่าแมลงวันผลไม้ชนิดที่เข้าทำลายพริก คือ Bactrocera latifrons (Hendel) รวม 1,389 ตัว โดยมีสัดส่วนเพศผู้ต่อเพศเมีย 1:1.02 ยังพบแมลงวันผลไม้ชนิด Bactrocera dorsalis (Hendel) แต่พบเพียงตัวอย่างเดียว ในจังหวัดนครปฐม กาญจนบุรี และกรุงเทพมหานคร ดำเนินการระหว่างเดือนธันวาคม 2549 – กันยายน 2550 รวม 45 ตัวอย่าง จำนวน 5,286 ผล และน้ำหนัก 9,630 กรัม พบแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons (Hendel) รวม 1,773 ตัว มีสัดส่วนเพศผู้ต่อเพศเมีย 1:1.07 ในจังหวัดอุบลราชธานี ดำเนินการศึกษาในเดือนกุมภาพันธ์ 2549 ส่วนจังหวัดขอนแก่น และชัยภูมิ ดำเนินการระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2550 - สิงหาคม 2551 รวม 49 ตัวอย่าง จำนวน 9,847 ผล น้ำหนัก 15,012 กรัม พบแมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons โดยมีสัดส่วนเพศผู้ต่อเพศเมีย 1:0.91 และศัตรูธรรมชาติของแมลงวันผลไม้ พบเป็นแตนเบียนในวงศ์ Braconidae ได้แก่ Fopius arisanus (Sonan) และ Diachasmimorpha longicaudata (Ashmead) โดยพบชนิด F. arisanus มากที่สุด

          การศึกษาการระบาดของแมลงวันผลไม้ ดำเนินการในแปลงทดลองที่ 1 อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม และแปลงที่ 2 อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี ระหว่างเดือนเมษายน - กันยายน 2550 พบว่า แมลงวันผลไม้ชนิด B. latifrons (Hendel) พบการระบาดเข้าทำลายได้ตลอดช่วงระยะเวลาเก็บเกี่ยว โดยพบจำนวนตัวเต็มวัยในกับดักเหยื่อพิษโปรตีนเท่ากับ 1-55 ตัว/12 กับดัก/สัปดาห์ และ 0 - 16 ตัว/12 กับดัก/สัปดาห์ ตามลำดับ ในปี 2551 ระหว่างเดือนมีนาคม - ตุลาคม ติดตั้งกับดักเหยื่อพิษโปรตีน จำนวน 12 กับดัก พร้อมทั้งสุ่มเก็บพริก 1,000 ผล ดำเนินการการศึกษาในแปลงทดลองที่ 3 ที่อำเภอเมือง และแปลงทดลองที่ 4 ที่อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม แปลงทดลองที่ 5 อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรี พบว่ามีการระบาดของแมลงวันผลไม้ตลอดช่วงระยะเวลาเก็บเกี่ยว โดยพบจำนวนตัวเต็มวัยแมลงวันผลไม้ในกับดักเหยื่อพิษโปรตีน เท่ากับ 1 - 27, 0 - 14 และ 0 - 3 ตัว/12 กับดัก/สัปดาห์ ตามลำดับ ซึ่งมีปริมาณต่ำกว่าที่ฟักจากผลพริกเท่ากับ 23 - 391, 32 - 256 และ 0 - 74 ตัว/พริก 1,000 ผล/สัปดาห์ ตามลำดับ โดยพบรอยการเข้าทำลายตั้งแต่ระยะเข้าสีจนถึงพริกสุก และพบการเข้าทำลายของแมลงวันผลไม้สูงในพริกชุดแรกที่สุด