“ตั๊กแตนทะเลทราย” โอกาสเข้าไทยน้อยมาก ส่วนที่ระบาดในลาวคือ “ตั๊กแตนไผ่”

          ส่วนตั๊กแตนทะเลทราย (Schistocerca gregaria) ข้อมูลจากสำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ระบุว่า เมื่อตัวเต็มวัยจะมีลักษณะเป็นสีน้ำตาล หรือ สีเหลือง หากอยู่แบบเดี่ยวมีสีน้ำตาล แต่ถ้าอยู่รวมเป็นกลุ่ม จะมีลักษณะตัวอ่อนสีชมพู และตัวเต็มวัยสีเหลือง ออกหากินในเวลากลางคืน วงจรชีวิต 2-6 เดือน สูงสุด 9 เดือน โดยผสมพันธุ์และวางไข่ลักษณะคล้ายเมล็ดข้าว เรียงเป็นฝัก 1-3 ฝัก แต่ละฝักมีจำนวนไข่ 90-160 ฟอง รูปร่างเป็นทรงกระบอกยาว 3-4 เซนติเมตร ในดินร่วนปนทราย ลึกประมาณ 5-10 เซนติเมตร เมื่อฟักเป็นตัวอ่อนจะใช้เวลาเติบโต 30-40 วัน โดยจะลอกคราบ 5-6 ครั้ง ตัวอ่อนวัยแรกจะมีสีดำ ก่อนจะลอกคราบเป็นสีดำสลับเหลือง
          เป็นตั๊กแตนที่อพยพเป็นกลุ่มใหญ่ระยะทางไกล บินตามกระแสลมด้วยความเร็วประมาณ 16-19 กิโลเมตรต่อชั่วโมง บินสูงถึง 2,000 เมตร จากระดับน้ำทะเล บินได้นาน 10 ชั่วโมงต่อครั้ง สามารถเดินทางได้ตั้งแต่ 5-130 กิโลเมตร ออกหากินในเวลากลางคืน เพิ่มจำนวนได้อย่างรวดเร็วในช่วงฤดูฝนที่มีพืชอาหารอุดมสมบูรณ์ สภาพที่เหมาะสมได้แก่ พื้นที่โล่ง ดินร่วนปนทราย มีความชื้น มีอาหารอุดมสมบูรณ์ มีประชากรตั้งแต่ 40-80 ล้านตัวต่อ 1 ตารางกิโลเมตร กินพืชได้หลายชนิด รวมถึงพืชสำคัญทางเศรษฐกิจ เช่น ข้าว ข้าวโพด ข้าวฟ่าง ข้าวบาร์เลย์ อ้อย หญ้าเลี้ยงสัตว์ ฝ้าย ไม้ผล พืชผัก และ วัชพืช จัดเป็นศัตรูพืชที่มีความร้ายแรงระดับโลก กินได้ทุกส่วนของพืชทั้งใบ ลำต้น ดอก ผล เมล็ด และราก และสามารถกินอาหารได้ตลอดอายุขัย
          ตั๊กแตนตัวเต็มวัยสามารถกินอาหารได้ในปริมาณเท่าน้ำหนักตัวต่อวัน หากมีการระบาดจะเกิดความเสียหายรุนแรง รวดเร็ว และเกิดความเสียหายเป็นบริเวณกว้าง ที่ผ่านมา องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (เอฟเอโอ) เตือนภัยตั๊กแตนทะเลทรายระบาดร้ายแรงที่สุดในรอบ 25 ปี ในแอฟริกาและกำลังแพร่ระบาดเข้าตะวันออกกลางและอินเดีย เป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change) ปัจจุบันพบการระบาดของฝูงตั๊กแตนในประเทศเคนยา เอธิโอเปีย เอริเทรีย โซมาเลีย ซูดานใต้ อูกันดา จิบูตี เยเมน โอมาน ซาอุดีอาระเบีย อิหร่าน อินเดีย และ ปากีสถาน
          ขณะที่ เว็บไซต์ เดอะ กาฐมาณฑุ โพสต์ สื่อออนไลน์ของเนปาล รายงานสถานการณ์ตั๊กแตนทะเลทราย ว่า ฝูงตั๊กแตนทะเลทรายจากประเทศอินเดียได้เข้ามาในประเทศเนปาล เมื่อวันเสาร์ที่ 27 มิ.ย. ที่ผ่านมา แต่ไม่มีรายงานความเสียหายต่อพืชผลทางการเกษตรที่ชัดเจน โดย นายสหเดว พราสาด ฮูมาเกน (Sahadev Prasad Humagain) หัวหน้าศูนย์บริหารจัดการกักกันพืชและสารกำจัดศัตรูพืช กระทรวงเกษตรของเนปาล กล่าวว่า แม้ยังไม่ได้รับรายงานความเสียหายที่มีนัยสำคัญมาจากตั๊กแตนทะเลทราย แต่เราบอกไม่ได้ว่าขณะนี้ภัยอันตรายได้ผ่านพ้นไปแล้วหรือไม่
          ขณะนี้กระแสลมจากทางทิศใต้เข้ามาทางประเทศเนปาล และมีแนวโน้มที่จะพัดผ่านไปอีกประมาณ 2-3 วัน หากมีฝูงตั๊กแตนหลงเหลืออยู่ทางฝั่งอินเดียตามแนวชายแดน อาจเข้าสู่ประเทศเนปาลด้วยลมที่พัดมา แต่ฝูงตั๊กแตนที่เข้ามาในเนปาลเมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมายังมีขนาดเล็ก และยังเร็วเกินไปที่จะรายงานความเสียหาย ขณะนี้ฝูงตั๊กแตนทะเลทรายกำลังเคลื่อนจากรัฐราชสถาน ไปยังกรุงนิวเดลีของอินเดีย กระแสลมกำลังเข้าสู่ประเทศเนปาล ซึ่งสามารถพัดพาแมลงเข้ามาได้ หากทางการอินเดียควบคุมได้ ฝูงตั๊กแตนจะเหลือเพียงกลุ่มเล็กๆ แต่ถ้าพบว่าฝูงตั๊กแตนกลุ่มใหญ่เข้ามาในเนปาลจะสร้างปัญหามากมาย จึงต้องตื่นตัวอยู่เสมอ
          ส่วนความเคลื่อนไหวในประเทศไทย พบว่า สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช ได้มีมาตรการการเฝ้าระวังตั๊กแตนทะเลทรายในประเทศไทยรองรับเอาไว้แล้วตั้งแต่ต้นปี 2563 โดยติดตามสถานการณ์การระบาดและทิศทางการเคลื่อนย้ายในต่างประเทศ และสำรวจแปลงพืชอาหารของตั๊กแตนทะเลทรายที่อยู่ในบริเวณชายแดนประเทศเพื่อนบ้านที่มีรายงานการระบาด ตรวจเช็กชนิดของตั๊กแตน พร้อมเก็บตัวอย่างนำส่งเพื่อนำมาจำแนกชนิด